Halit dayı (Sayın) (Xalidê Evdilla Beg ê)gerçek bir dayı idi. Hepimiz, herkes müdüründen, şefine, işçisine kadar her kes ona Halit dayı diyordu.Beyaz kıvırcık saçlı mavi gözlü kısa boylu ufak yapılı, ama Sümbül kadar ve cam gibi bir yüreği vardı... Şantiye şefi iken bir yaşlı kadın onu ilk kez gördüğünde “Xweziya navê te, lê ne bejna te.”, “adın güzel ama boyunu bosunu görmeseydik.”der. Bunu kendisi söyledi birkaç kez bize. Onu çok severdik, en çok benle Necip Cidal ona karışırdık oda bize laf saymadan edemezdi…

 

Zap vadisinde bir şantiye yeri.  Şantiye dediğimiz de 4-5 çadır, 8-10  eleman bir dozer bir kompresör ve  bir damperli kamyondan oluşuyor.  Ardından da “(- Hadi indirin bu  dağları) ve indiriliyordu da Dağlar...

Halit dayı teşkilatın dayısıydı. Bir de teşkilatımızın amcası vardı, hepimiz ona Yusuf Amca (Dağgöl) derdik. O da dayı gibi şantiye şefi idi. Dayı, saçını bıyığını boyamazdı ama amca ise asla siyah boyadan eksik olmazdı. İkisininde yaşları 60-65 civarında idi. Dayı da benim gibi üstüne başına aldırmaz, birkaç günde bir traş olurdu. Ama amca hep çakı gibi giyinir, hiç tıraşsız gören olmazdı. Önceleri saçları simsiyahtı, son yıllarda ise altları beyaz ama üstler siyah görülüyordu ara sırada. Ama bıyıklar daima buruk buruk ve simsiyahtı. Bıyıklarını da nasıl boyadığını şantiyesinde ilk kez misafir kaldığım bir sabah görmüştüm, hem de yorganın altından izlemiştim. Dayı aslen İmadiye"li idi. (Tahsin Taha"nın dayısı), ama Yusuf amca Çukurca ilçesi Güzereş köyü kökenliydi.

 

* * *

 

Min xortek didî li Farqin"e, navmil fireh, zend stur.

Cemedani li kulav alîyayi li ser serî. Çuxikê navmil ji hirîya beran ê zozana, zend hedad bi hemaîl ji morika, îçilik armuşe Heleb"e..

         Şel û şepikê merezî, ji çûr"ê Şernex ye Aşûrî ya tevn dayî.

         Sahaq"ên Xecê çêkirî û di gustîla xwe ya tilî kilîçîda bûrandî, bi rîsê hind zirav û tenik, di bin çokan da şidîyayî û bi gûfikên gilover.

         Kalikê pîya ji pişt ûstîye gameşe deşta Amed"e.

         Li navtengê di ber şutikê de kavlan, yê Filê Van"ê nexş kirî bi reşava sewat"ê, qevd ziv hencera Sorani, ya tizbiye karibar li destikê alayî..

        Yekê bi dengeki bilind digotin “Ev xortê ha Sîyabende. 

Eski YSE"de eskilerin eskisi de vardı.  Bahrem Sönmez ve Nasrullah Aktaş.

Sîyabende Silîvî.” mîna rû nûranî yên Laleş î, a şêx Adî,..

Bi simbêl ên Ezdîyan î..

Min wan didît, peş çava, lê ezî şaş û mat mayî.

Ser serê Xeco kesrevana Tiyarî, bi gufik sîm zêr, û zîvîn..Ew bû çav wek Tirkan Şoray, bistan en Sofya Loren, Lêv Bricît Bardot a Firens"î..

 

Di gerdenê da mircan morî, ekîk û kahrîbar, guhanda cotêk guharê Heyderî, heft kiras û diwazdeh fîstan, hemû jî gul gulî, pîyade, solikê Rixa yî sor, bi duçik..

 

Gozekan de xilxalên Hindistanî. Di difnêda ew xizêma bi qerefil ê şor. Yê hoste û hosta heneyên Hindî ya çê kirî, nedayî ber çekûç,ber gezê, ne kirî kûra agirî, da ser ziman, piştra da desten hûrîya, hûrîya dayî destên dû perî ya paşe kirine difna Xeca Xwedani. Xec ewbu ya dayîka min Şevên tari, sar û direj bo me digot. Wey law bû, hew delal bû, gava yek mêwijek dixwar di gewriyêda we didît. Hind law hind delal keça Farqîn î, ji welatê kevnar, ji warê Zembilfiroş"ê buhiştî.

                        

         Xwişka heft bira, dotmama 12 pismama li ser pişta hepse reş, li terkîya Siyabend da.  Binîya Licê di ber çemê Sarum da dimeşî  bo gelîyê Pasur"ê(qulp),ji bo qozma Mûş ê, da serkevin, qesta çiyayê Sipanê Xelatê kirî. Herdu evîndarê bi hezar salan yê di dilê Kurdan da  mayîn..

          Meşîn.Meşîn ge bi çargav ge bir rewanî ,di deşta Mûş"ê de burîn,ji bo  zozanê çiyaye Sipane ku  Siyabende westiyayi ji bo kurtêhewek sere xwe deyne ser çoka  Xeca por kûr cara ewilîntirî.

Herdu, bi minra bun.

 

Her şantiye yerinde bu tür  misafirlerden çoktu biri veya bir  kaçının uyurken yatağınızda sizi  ziyet etmesi mümkündü ama  YSE'ciler bunun da çaresini  bulmuştu.

          Serê westiyayî û giran li ser çoka  xifşa xezalek li ser şikêrê bilind ku deşta Panos  û Milazgirê li bin pîya.Tîrmeha havînê dilopek wek ya barana bîharê  ket ser alika rûyê Siyabend"ê heft xewî da.

 

Cinikî rabû ser çoka, dît Xeca delale, ya digirî, stêrka çavên reş  bû hêceta  ciniqîna wî ji xewa şêrîn.

 

Neşîya ezmanê xwe û got

-Erêê Xeca min ma tu pêşman bûyî?

Xeca reben, bi dilekî sax

-Erêêe,eerrrêê.. Siyabendê evîndar, ez dê çava pêşemanbim ji ber eşk û evînî ya te. Le aha li zinarê ha min dît, qeflek pezê kîvî hatin ho bûrîn. Kel ê heft salî, kela mê sendibû ji nav dest şax deh û diwazdeh salîya. We gavê min dilê xweda got ez xifşa xezala jî, xwîşka heft bira û dotmama diwazdeh pismama bûm, lê te Siyabendî ez Xeca ha ji nav destê wa bo xwe iname çiyaye binild, bi mij û ximam.

 

        Xeça reben hêj axiftina xwe bi dûmayik neani, Sîyabend rahêla tîr û kivana, piştra bezî, kete dûv pezê kuvî..

 

        Çok da erdê çavê çepê miçî, bi yê rastê tîr a xwe li nêrîye deh sali girt û jî ya kivanî berda, tîr firî, gehişt bin kevşê nêri yê deh salî û di rexê dî da der ket bi xwin.

 

        Sîyabendê malxirab bezî dest avête Şaxa ku kelê (nêrî) xwe vekûjît.

 

        We gave min didit ez li dev Siyabendî me, le nizanim çawa?

 

Beyaz Ana"nın(ortada) çocukları da  eski YSE"cilerdendi. Abdullan, Kazım  ve Nazım Orhan"ın emeği çoktu o  yollarda.

        Gava ku Nêriyê şax asin serê xwe hejand û Sîyabend di şikêrî da firandî ,min dil da ez Sîyabend bigirim zeft bikim, ku nefirî di zinarî da.

 

        Lê mixabin û sed mihabin ez neşîyam hêz bidem xwê, neşîyam ji cîye xwe  jî bilivim û yek pêyek jî bavêjim. Min dît Sîyabend ber min da firî û di zinarê çîyayê Sipanê da ket berze bu.

        Qîrîya wî dile min sot. Digot;

        “-Xecêêêê aaxxxx  Xecêê…

        Min guhên xwe digirt bi herdû desta..

 

* * *

 

Yollar hep U veya V gibi vadi  tabanlarından veya 2000-3000 mt  yükseklikteki dağlardan geçmek  zorunda idi. Fotoğrafta bir YSE"ci  yaptığı yolda elini kaldırmış dik  kayalara (Ne olur üstüme yıkılmayın)  diyor adeta.

Kalbim güm, güm çarpıyordu. O an kendime geldiğime bin pişman olmuştum. Yusuf amcanın şantiyesinde Misafir çadırında olduğumu anlamış ve İsa Berwari SİYABEND Û XECÊ yi söylüyordu, Yusuf amcanın pilli küçük teybinde. Strandan etkilenip rüya gördüğümü anladım. En güzel yerinde de film kopmuştu uyandığıma da pişman olmuştum. Bir daha dalarım diye zorladım kendimi, gözlerimi sıkı sıkı yumdum, nafile…

 

Az önce Xecê ve Siyabent ile birlikte idim, şimdi Yusuf Amca"nın şantiyesindeki misafir çadırında. (Dualarımı hep Kürtçe yaparım hala, anam öyle öğretmişti. Rüyalarımı da hep Kürtçe görüyordum) Terlemiştim, o güzel müzikle, gözlerim dolmuş, ağlayamamıştım.

 

Anam aklıma gelmişti. O, Sî Ehmedê Silîvî diyordu, uzun kış gecelerinde. Defalarca anlatmıştı bize, Sî Ehmet û Xecê"yi biz sivî (buğday tanesi kabuğu) yastıklarda hayal alemlerinde...

 

Ama Hakkari"liler ve Bahdinan"lılar SİYABEND Û XECÊ diyordu, ünlü aşıklara.

Bıçkın YSE"cilerin paçalarına bakıp  fotoğrafın hangi yıllara ait olduğunu  siz tahmin edin. Ahmet Caner  (Suskê) ve Burhan Keskin sahada.

Dağ keçisinin boynuzladiği Siyabend yardan uçup bir yabani elma ağacının dalı sırtından girip göğsünden çıkmış, kala kalmış bir uçurumun dibinde.

 

Çaresiz kalan Xecê, göz yaşları seli ile yedi köyün urganlarını toplayarak, genç kızların örükleri ile düğüm düğüm bağlasa da yinede ulaşamaz uçurumun dibine, uçurumun dibindeki Siyabendine. Çaresizdir, sonunda iki örüğünü de keserek ekler düğümlere ama nafiledir, yinede ulaşamaz Siyabende.

 

Tek çaresi kalmıştır.

Sevgilidir ..

Yar"dır.

Dost tur

Candır.

Siyabend"tir.

Fazla dayanamaz ayrılığa, Xecê..

Ucunda ölümde olsa…

 

Dersok"unu (tülbendini) gözüne indirir, topuklarını birleştirir ve yardan aşağı bir kınali keklik gibi süzülünce de,

 

- Siyabendooo xwe bigire ezzz hatim ji bo teee.. (Siyabent bekle geliyorum senin için)..Yankılanan ses ulaşır Mılazgır ovasına oradan Bitlis deresinden Farqine..

 

Anam söylüyordu o kayanın altında şimdi biri tatlı, biri ekşi iki elma ağacı var, her yıl boy verirler kayadan yukarı, ama koca boynuzlu dağ keçileri hep gelip kemirirlermiş uzayan taze filizlerini. Stran bitti peşinden Esmer"ê yi söylemeye devam ediyordu Yusuf amcanın teybi. Uyanmak istiyorum ama müzik o kadar güzel ki, çadırın yanı başındaki pınardan gelen su şırıltıları, köydeki bahçelerden gelen bülbül sesleri ağaç kakanların sesleri ile karışıyor, kuzu melemeleri ile bir armoni oluşturuyor.

 

Hakkari"nin her ilçesinde her köyünde  emeği olan muhteşem beşli: İbrahim  Müftüoğlu Cafer Eskici, Ahmet Taş,  Ali Saraçoğlu ve Halil Gültekin.

Ara sıra uzaktan uzağa, kavga istemeyen, şiir okur gibi kakıldayan bir Nêrekewê ribat (Keklik) sesi ile dünyalardan dünyalara gidip geliyordum, ki bir çakmak çakıltısı sesi ile birlikte burnuma keskin bir parafin kokusu gelmeye başlamıştı. Meraktan sol gözümün kapaklarını milimetrik aralamıştım.

 

Ortalık aydınlanmıştı, karşımda bir tahta sehpa, sehpanın üstünde bir tıraş aynası, sabun, fırça ve yüzü beyaz köpüklü Yusuf Amca. Gördüğüm her şey normaldi buraya kadar. Ama masanın üstündeki iki adet fındık içi tanesi ile az ötede de dimdik duran yanık bir mumun niçin yandığına anlam veremiyordum. Ortalık aydınlık olduğu için mum dayının yüzünü aydınlatmıyordu, o mum niçin yakılmıştı? Bu sınır boyunda bu mahrum yerde Karadeniz"den geldiğini bildiğim iki adet fındık içi tanesinin işi neydi o çadırda?

 

Amca sabun köpükleri ile birlikte yanaklarındaki kılları tıraşlıyordu ama buna tıraşlıyordu demek hakaret gibi geliyordu diyebiliyorum bu gün.

 

Mehmet Karadiz, Hakkari de uzun  yıllar KÖYYOLLARI ŞEFLİĞİ yaptı.  Görevi masa başı idi ama o hep  şantiyede işçilerle birlikte omuz  omuza çalıştı,uzun yıllar. Çokreş"i  gibi küçük bir familyadan değilde,  dişli bir aşirete mensup olsaydı hep  milletvekiliydi bence..

Tıraşın orgazmını yaşatıyordu adeta kendi kendine. İtina ile yavaş yavaş incitmeden kılcağızları “müsaadenizle sizi kesebilir miyim, jilet cağızımla?” dercesine. Bir tıraş idi, bu tıraş. Bir saat sürdü belki. Çünkü İsa Berwari Xecê û Sîyabend"ten sonra  Sem sem Semira"yı  peşinden Gûla Ertoşi"yi,  peşinden Çeto lo Lawo"yu  ve yarım saatlik zamanını doldurduğu için bantın diğer yüzünü çevirdiğinde ise Emine Perixanê ve Emê Gozê"yi söylüyordu hala ..

 

Amca tıraşın orgazmını uzatabildiği kadar uzatmış, sonunda da tatmin olmuş bir eda ile tıraş makinesini bir kenara bırakıp, yandaki iki fındık içi tanesinden birini kalın yorgan iğnesine  batırarak parafin koktuğu için gözümü açtığıma sebep olan mumun alevine tutup, evirip çevirdi, yaktı, kızarttı, kavurdu fındık içi tanesini. Kah serçe parmağını fındık tanesine sürtüp bıyıklarına sürerek, kah iğnenin ucundaki kavruk fındık içi tanesini bıyıklarındaki kıllara sürerek bıyıklarını kömür karasına çevirdiğini izliyordum milimetrik ayrık bir gözümle…

 

Şantiyede traş keyfi. Akbaş berber,  Çapik ise ayna görevi görüyor.

Boyama işinin harika olduğuna emin olacak ki, bu kez tıraş kutusundan cımbıza benzeyen, ama cımbızdan çok, mini bir maşayı andıran küçük bir metal maşayı çıkarıp mumun alevinde kızdırmaya başlayınca hayretim daha çok artmıştı. Amca bıyıklarının ucunu o maşaya kıstırarak kıvırmağa başlamıştı, önce sağ tarafı, sonra sol tarafın bıyık uçlarını kıvırdı kıvırdı. Birbirlerine doğru kıvırıyordu, biri düz, biri ters iki soru işareti gibi.

 

İsa  Berwarî"yi defalarca ama defalarca dinlediğim halde Yusuf  Amca"nın şantiyesinde, bir son bahar günü, yarı uyur yarı uyanık dinlemek kadar güzel bir haz alamadım bugüne kadar, hiçbir müzikten. Hiç bir uyku ve yatak sefası bu sınırın sıfır noktasındaki YSE şatiyesindeki kadar zevkli, yorgana sarılmanın insana çok tatlı geldiği hazanlı günlerde o şantiyedeki mutluluğu, hazı bir daha tatmaya neler verememki.

 

Bu güne kadar bu türküleri dinlediğimde hep sevecen Yusuf amcaya rahmet dilerim. (Yıllar sonra evimde, kızlarda, bigode gördüğümde hep dayının kızgın maşası gelir aklıma.)

 

İşte, her yerde her şeyden tat almasını bilen, müthiş, YSE ci..

 

* * *

 

Kazalar vardır gözle görülür.Kazalar vardır rüyada görülür. Kelêtan (Seyitler veya İde) asma köprüsü şantiyesindeyiz. Akşam, lambalardaki gaz yağı bitinceye kadar sohbet ettik işçi kardeşlerimizle, Vanlısı var Hakkarilisi var, hepside YSE işçisi.

 

Yol olsaydı da neye yarardı ki, araç  olmadıktan sonra. Bazen bir araca  rastlarız diye bu Sılehi"ler gibi  saatlerce doğum hastasını omuzlarda  taşıyan köylüler çoktu. Bugün de  olduğu gibi..

Sabah gün ışıdı ışıyacak, her kes derin uykuda iken canhıraş bir çığlık

- Yetişin, yetişin arkadaşlar… Şerefsiz yılan kulağımı soktu, çabuk bıçak getirin kulağımı dibinden kesin, zehir vucuduma yayılmasın.

 

O saatte bu cümlelerle uyanıp  sersemlememek elde değildi, uykudan uyanıp yalnız donla (yazın sıcağından) misafir çadırından, yalın ayak fırladığımda, Van"lı bir işçinin sağ kulağını sıkı sıkı tutup, yerlerde yuvarlandığını ve bir taraftan da avazı çıktığı kadar da;

 

- Kesin Allah aşkına… Kulağımı çabuk kesin o avradını   s….tiğimin yılanı kulağımı ısırdı, çoluk çocuğumu yetim bıraktı.

 

Seğirttik, işçiyi yakaladık ama elleri ile kulaklarına yapışmış tir tir titreyip yalvarıyor;  

 

- Çabuk kulağımı kesin, zehir vucuduma yayılmasın!

 

Kimileri bıçak için mutfak çadırına kimisi cebindeki çakıyı getirmeye mutfağa ve ceplerine koşuştururken, biz iki üç kişi kulağını görmek istiyoruz. Zoraki bir halle o iki elini kulağından çekmesine çalışıyoruz, kulağını görmemiz lazım. Adam haklı olarak şokta olduğu için de ne dediğini bilmeden komik, komik küfürler sıralıyordu.

 

Rahmetli Hetem İke, şantiye şefiydi,  şofördü ama bazen de şantiyeye  ekmek pişirtmek için köydeki tandıra  unu böyle götürüyor, ekmeği de  aynı şekilde patika yoldan işçilere  yetiştiriyordu.

Nihayet biz ellerini zar zor ayırdık kulağından. Ama belirgin bir ısırık izi yoktu kurağında, uc tarafında hafif bir kızarıklık var. Bir anda akrep olabilir diye düşündüm ve;

 

- Ben çadırda yatağına bakacağım, sakın ben dönünceye kadar çocuğun  kulağını kesmeyin.

 

Dedim ve çadırda birlikte yattığı arkadaşı ile çadırın içine girdik. Ama çok tedirginiz, hain yılanı arıyoruz. Bize de saldırabilirdi, elde sopa, önce karyolanın altına baktık yılan yok, yorganı itina ile kaldırdık sopa ile, yine yılan yok. Bizimkinin yastığına doğru baktığımızda birde ne görelim, bir eşek arısı yastıkta ama uçamıyor. Çok sevinmiştim, yavaşça iki parmağımla kanatlarına yapıştım ve; “Yılanı yakaladım, yılanı yakaladım”diye yüksek sesle  bağırdım. Dışarı çıktığımızda da arının kıç tarafının zedeli ve sıvı aktığını görünce rahatlamıştım.

 

Bizimkisi (yılanı yakaladım) demem üzerine daha dramatik bir ağlyayışla; - Kesin, vıle kesin, diyiyem sıze, kulağımı kesin..

 

Avazı çıktığı kadar bağırıp debeleniyor. Bir çok yeri kanamış, iki eli ile kulağına sıkı sık yapışmış, bağırdıkça bağırıyor, sesi yamaçtan yamaca yankılanıyordu…

 

Ben de elim arkada, yavaş adımlarla onlara doğru yürüyüp, don gömlek yarı çıplak ellerinde bıçak, çakı donup kalan ve olanlara bir anlam veremeyen işçilerin bakışları içinde;

 

- Kesin ulan kesin şu ödleğin iki kulağını birlikte kesin, madem bu kadar yalvarıyor niçin duruyorsunuz?

 

O hala var gücü ile bağırıp vadiyi inletiyor;

 

Yolun yapılması kolaydı YSE"ci için.  Ama kışın, her dere her vadi birçok  ölüm tuzağı ile doluydu çığlar  nedeniyle, biliyordu YSE"cilerin çoğu  tehlike günlerini. Zorda kalan  hastalar hep böyle taşınıyordu  doktorlara.

- Kesın.. Vıle kesin diyiyem sıze, kanım da sıze helal, kulağım da sıze helal. Kesin kulağımı kurtarın beni Koo balalarım kulahsız bi babanın uşaği olsunlar.

 

Beni işaret ederek; - Siz bahmayın bu zalım oğli zalım Diyarbekir Kürdüne, kesin kulağımı kutartın beni diyiyem size.

 

Dayanamadım ki parmağımın arasında arkama sakladığım eşek arısını gösterdim.

 

- İşte yılanın bu. Bu şerefsiz, kanatlı sarı yılan seni sokmuş sen de donunu batırmışsın!

 

-Yalan diyisen… Namussuzum yalan diyisen.

 

- Yalan demiyorum, aha arkadaşın da gördü. Bu eşek arısını senin yastığında bulduk, hem de bak  g.tü zedelidir, inesi senin kulağında kalmış ödlek herif.

 

O, hala tir tir titriyor ve debeleniyor.

 

- İnanmayın yetime, vıle biriniz kesin kulağımı diyiyem sıze.. Herkes donmuş kalmış. Ellerinde çakı, bıçak film sahnelerinde olduğu gibi donup kalmışlar, bir bana bir

yerde debeleyene bakıyorlar. Dayanamadım;

 

“Nêrî yê şax asin”  Siyabend"i yardan  aşağı atmıştı. SİPAN dağında.  Peşinden de Xecê kendisini. Şimdi  orada biri ekşi biri tatlı iki elma ağacı  var. Elmaların dalları yeni filizler  verdiğinde de bu “Nêri-Kel”ler gelip  filizleri kemirirlermiş hep.

- Arkadaşlar bakın bu eşek arısını yastığında yakaladık, kulak burun ve parmak ucları çok hassastır, çok acıtır. Arkadaş uykuda birdenbire bu acıyı duyunca, telaşlanmış  heyecanlanmıştır, korkmuştur. Haklıdır, ama artık telaşlanmaya ve tereddüte gerek yok.

 

- Yoh yohh ben gözümle gördüm yılanı, kayanın altında yatiydim geldi kulağımı sohtii..

 

Olanlarla gergin olan işçilerden biri;

- Vıle oğlım ne kayası ne yılani sen yatağında yatıyordun, bizimle.

- Peki o kayanın altından çıhan kör yılan neydi, ne oldu ona öyleyse, o i… yılan nereye gitti.?

 

Rahmetli Şino burnundan soludu;

 

 

- Bu bizim gavata eşek arısı soktuğunda rüyadaymış yılanla, aşk u meşk yapiydi galiba.

 

Rüya görmüş eşek arısı soktuğunda da altına sıçmış. Bizim de yüreğimizi ağzımıza getirdi sabah sabah. Kolundan tutun atın yatağına bağırırsa tutun atın ZAP"a gitsin nemêri....

 

 

Az önce ona acıyanlar bu kez ona kızmağa başladılar, “korkak, ödlek, eşek arısı soktu, korkudan donuna yaptı!” diye söylenmeye başladılar.

 

Suvarakotra - Aşut, Geremus ve  Elemun köyleri nin yolu. 1970"li  yıllarda Uludere de Hakkari"nin bir  ilçesi idi, bu yolu Uludere"ye, Kırör  köyünden bağlamak için defalarca  programa kondu ama Ankara, bu  yolun yapımını hep "kaçakçılık olur,  çıkardık programdan" notu ile  programdan çıkarıyordu. Ama  1985"ten  sonra bu kez fikir  değiştiren Ankara,  bu yolu  yapabilmek için kaç dozer, araç  yaktırdı ne kadar fazla para savurdu  bilinmez?

İşçilerden kimi giyinmeye kimi çaydanlıklara yönelince bizimkisi çar naçar, eli kulağında kalktı yere oturdu ama hala alçak sesle laflar sayıyıordu. Bana da çok kızdığını biliyordum. Yavaş yavaş hayat norale dönmüş çay için odunlar yakılmış, kararan demliklere bir kara daha çalınmış alevlerle. Irak çayları atılmıştı demliklere. Meşe yaprakları altındaki kahvaltı masalarına oturan işçiler bir savaştan galip çıkmış bir eda içinde ama bizimkisi sağ kulaği bir kepçe gibi şişik bir hal ile süt dökmüş bir kedi gibi oturdu tahta masaya. Zeytin, peynirle kahvaltıya çalıştık. Bizimkisi hala kulağını kesmediğimiz için sinirlidir, beni göstererek;

 

- Eğer bana bir şey olursa sorumlusu aha bu Diyarbekirlidir, Allah için şahit olun, altı kardeşim o zaman bunun hakkından iyi gelirler...

 

Bende, ağzımda kahvaltı, kahkahayı basarak;

 

- Şüphen olmasın, hiç bir Kürt, bir eşek arısının ısırığından ödü kopup ölen kardeşinin kanını yerde bırakmaz emin ol

 

Aradan zaman geçti, bizimkisi beni her gördüğü yerde elini kulağına atarak;

- Aha guho tu xûlamî ya vê mêrê Dîyarbekirî bike, an tu naha ne biminvebuyî. (Kulak, sen bu Diyarbakırlıya hizmetkar olasın yoksa şimdi benimle birlikte değildin.)diyordu. Gülüşüyorduk. Bir yılı geçkindir göremiyorum o eski YSE emeklisini.

 

Devam edecek...

 

Akşama kadar taş ve toprakla boğuşan işçiler neşelerinden de olmazlardı. Tayyar Başak şantiye aşçısı idi ama bir gırtlağı ve iki avucu ile (ninay, ninay lê lê) ile yorgun ve bitkin işçilere halay çektiriyordu. Fotoğrafta görüldüğü gibi Bir şantiyede Tayar Başak çepikleri ile Ali Ulaş (YSE Md.) Necip Cidal (Şef), Eczacı Hikmet (Fahri YSE'ci), Osman Şimşek(sendikacı) ve diğer işçileri Govendleri ile zevkin doruğuna çıkarabiliyordu. Hele Pala İbo-Babê, kim olursa olsun şatiyeye gelen misafire sormadan elini kulağına atıp (-Oooofff, oooff  kundurama kum doldi atmağa kürek gerek) türküsünü o gür sesi ile tutturunca kulağına güvenen parmakları ile tıkamazdı.

 

Her şantiye bir mahrumiyet deresinde idi ama o yıllar doğa çok çok mertti. Her derede şatiyelere yetecek kadar lezzetli balık ve çevrede yorulmadan edinebilinecek kadar av hayvanı vardı. Zaten o fakir köylülerin  yoğurt, meyve ve sebzelerden yana mertlikleri inkar edilmezdi.

 

O yıllar tüm YSE araçlarının rengi sarı idi ve herkes bu araçları renklerinden tanırdı. Tesadüfen aldığım ve on yıl bindiğim VOSVOS"un da rengi sarıydı. Defalarca  “Devletin arabasını babasının malı gibi kullanıyor,kimse bir şey demiyor.” diyenleri de duydum.

 

Eski YSE"ciler zor şartlarda her yıl Mayıs ayı sonuna kadar vadi tabanlarında çığlarla, dağ ve yamaçlarda ise karlarla mücadele etmek zorundaydılar, dağlık Hakkari"de...