AYM yasayı iptal etti: Emekli olan işten ayrılmak zorunda değil
AYM, Yargıtay’ın başvurusu üzerine yurttaşların yaşlılık aylığı alabilmesi için işten ayrılmasını zorunlu kılan yasa hükümlerini oy birliği ile iptal etti.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 62. Maddesi’ndeki “Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte bulunan ve yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya bu isteğinden sonraki ay başından başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır” hükmündeki “İşten ayrıldıktan sonra” ifadelerinin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek, iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu.
Kanunun söz konusu hükmüne göre çalışanın yaşlılık aylığı alabilmesi için çalıştığı işten ayrılarak, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurması gerekiyordu. İşinden ayrılan kişinin bu başvurusu 3 ay içinde incelenerek, uygun bulunursa aylık bağlanıyordu. Kişi bu sürede aylıktan faydalanamıyordu. Yargıtay da AYM itirazında kişinin başvurusu onaylanana kadarki geçen sürede yaşanan hak kaybına dikkat çekerek şu hususların altını çizdi:
“Sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunduğu sırada yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çalışma hayatına devam edebilmesi sosyal hukuk devletinin amacına uyumlu. Kuralın yaşlılık aylığı talebinde bulunabilmek için çalışılmakta olan işten ayrılmayı öngörmesi nedeniyle çalışma hak ve özgürlüğü ihlal ediliyor… 1986 yılında Kanun’da yapılan değişiklikle yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle hem aylık almalarının hem de çalışmalarının bir önemi kalmıyor. Nitekim itiraz konusu kuralla öngörülen şekli şartı yerine getirmek için sigortalının çalıştığı işten çıkışını yaptırılıp, yazılı tahsis talebinde bulunulduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle ertesi gün işbaşı yapabilir.
‘3 AYLIK SÜREDE GELİRDEN YOKSUN KALINIYOR’
“Koşulları taşıyan sigortalıya mevzuat uyarınca tahsis talebinden itibaren üç ay süreyle SGK tarafından aylığın başlanması gerek ancak uygulamada bu süre çok daha uzun oluyor. Bu durumda kural uyarınca işten ayrılmış olan sigortalının aylık bağlanıncaya kadar hiçbir geliri olmuyor.”
Yargıtay, Emekli Sandığı’ndan emekli olan memurların işten ayrılmadan emeklilik talebinde bulunabildiğini hatırlatarak, hizmet akdiyle çalışanların bu haktan yararlanamamasının Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu bildirdi.
‘İŞTEN AYRILMASI GEREKMEZ’
Başvuruyu görüşen AYM, “çalıştığı işten ayrıldıktan sonra” ifadelerini oy birliği ile iptal etti. AYM kararının gerekçesinde, sigortalının SGK’ya yaşlılık aylığı başvurusu yaptığını bildirmesinin ve işverenin de kayıtlarını buna göre yapmasının mümkün olduğuna dikkat çekti. Gerekçede, “Sigortalının yaşlılık aylığı tahsis talebinden bulunmadan önce çalıştığı işten fiilen ayrılmasını gerektirmeyecek daha hafif nitelikteki tedbirlerle de sosyal güvenlik sisteminin düzenli bir şekilde işleyişinin sağlanması amacına ulaşılabileceği gözetildiğinde kuralla öngörülen sınırlamanın anılan amaca ulaşma bakımından gerekli olmadığı da anlaşılmaktadır” denildi.
