İHD Hakkari Şubesi tarafından yapılan açıklamada, anadilinin bireyin doğduğu topluluğun kültürel, sanatsal ve sosyal yapısını doğal yolla öğrendiği dil olduğu vurgulanarak, anadil hakkının hem bireysel hem de toplulukların kolektif hakları kapsamında ele alınması gerektiği ifade edildi.
Dünyada yaklaşık 7 bin dilin konuşulduğu, ancak bunların 2.500’ünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtilen açıklamada, UNESCO’nun bu tehlikeye dikkat çekmek amacıyla 1999 yılında 21 Şubat’ı Uluslararası Anadil Günü ilan ettiği hatırlatıldı.
“Anadilde eğitim hakkı en meşru taleptir”
Açıklamada anadilde eğitim hakkının “talep eden bütün halklar için en meşru hak talebi” olduğu ifade edilerek yapılan araştırmaların, “Anadilinde eğitim gören çocukların pedagojik olarak daha başarılı olduğunu ortaya koyduğu” vurgulandı.
Açıklamada anadil üzerindeki baskıların kaldırılması gerektiği belirtilerek, “Halkların kendi dillerinde konuşma, eğitim alma, yaşamlarını ve kültürlerini devam ettirme hakları tanınmalıdır” ifadelerine yer verildi.
“Sosyal dışlanma korkusu nedeniyle anadilde eğitimden vazgeçiliyor”
İHD, Türkiye’de 2012 yılında çıkarılan genelge ile bazı dillerin 5. sınıftan itibaren seçmeli ders olarak okutulabilmesine imkan tanındığını, ancak bu uygulamanın “yetersiz kaldığını ve birçok engelle karşılaştığını” belirtti. Açıklamada, özellikle “öğretmen atamalarının yetersizliği, sınıf açılması için en az 10 öğrencinin aynı dersi seçmek zorunda olması, ders kitaplarının eksikliği ve çocukların dini içerikli derslere yönlendirilmesi gibi sorunların bu hakkın kullanılmasını zorlaştırdığı” ifade edildi.
“TRT Kurdi ve seçmeli ders gibi düzenlemeler yetersiz”
Açıklamada, Kürt meselesinin çözümü ve toplumsal barışın sağlanması için “anadilde eğitim hakkının tanınması ve Kürtçenin kamusal alanda kullanımına yönelik engellerin kaldırılması gerektiği” vurgulandı.
İHD, “TRT Kurdi ve seçmeli ders gibi düzenlemelerin yetersiz olduğunu” belirterek, “Kürtçe tiyatro, sinema, konser gibi kültürel etkinliklerin yasaklanmasının da dil üzerindeki baskının bir göstergesi olduğunu” ifade etti.
Son olarak, “tüm dillerin özgürlüğünü savunduklarını” vurgulayan İHD Hakkari Şubesi, “21 Şubat Dünya Anadil Günü’nü kutladıklarını ve her bireyin anadilinde eğitim alma hakkının ivedilikle hayata geçirilmesi gerektiğini” ifade etti.