İnsan Hakları Derneği (İHD) Hakkari Şubesi, 10 Aralık İnsan Hakları Günü ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 76. yılı dolayısıyla Yüksekova Sanat Sokağı’nda basın açıklaması düzenledi.
Açıklamaya Yüksekova Belediye Eş Başkanları Şadiye Kırmızıgül ve Şoreş Diri, Hakkari Baro Başkanı Ergün Canan, Yüksekova KESK Şube Başkanı Tahir Tekinalp, CHP Esendere Belde İlçe Başkanı Serdar Kara, CHP Yüksekova İlçe Başkanı Selim Genç, DEM Parti İlçe Yönetimi, ÖHD (Özgürlük için Hukukçular Derneği) temsilcileri, TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) ve İHD üyeleri katıldı.
Basın metnini okuyan İHD Hakkari Şube Eş Başkanı Sibel Çapraz, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin kabulünün 76. yılında, tüm insanların onur ve haklarda eşit olduğu bilinciyle eşitsizlik, adaletsizlik, yoksulluk, ayrımcılık ve savaşa karşı barış, demokrasi ve insan hakları değerlerini savunmayı sürdürdüklerini belirtti.
Bildirgenin kabulünün, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 10 Aralık 1948’de Paris’te yapılan Genel Kurul’da gerçekleştiğini hatırlatan Çapraz, Türkiye’nin bu bildirgeyi 27 Mayıs 1949’da resmi gazetede yayınlayarak yürürlüğe koyduğunu aktardı. Çapraz, BM’nin 1950 yılında 10 Aralık’ı “Uluslararası İnsan Hakları Günü” olarak ilan ettiğini ve BM’nin, İkinci Dünya Savaşı sonrası insanlığa barış, insan hakları ve demokrasi idealleri sunmayı hedeflediğini vurguladı. Ancak, günümüzde bu ideallerin gerisinde kalındığını ifade eden Çapraz, BM’nin küresel eşitsizlik ve adaletsizliği sonlandırmada etkin olamadığını, güçlü devletlerin çıkar ilişkilerine dayalı politikaların halkları temel haklardan mahrum bıraktığını söyledi.
Çapraz, “Bugün dünyanın her yerinde halklar özgürlük, adalet ve insan hakları talepleriyle itirazlarını yükseltmektedir. Ancak, devletler bu itirazlara şiddetle yanıt vermekte, bu şiddeti sistematikleştirip toplumlara dayatmaktadır” dedi.
2024 yılı boyunca yaşanan yaşam hakkı ihlallerine de dikkat çeken Çapraz, kolluk güçlerinin şiddeti ve devletin “önleme ve koruma” yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle birçok insanın hayatını kaybettiğini vurguladı. Çapraz, işkencenin 2024 yılı boyunca en büyük sorunlardan biri haline geldiğini belirterek, gözaltı yerlerinde ve sokaklarda yaşanan kötü muameleleri hatırlattı.
"Hapishaneler, hukukun ve demokrasinin baskı ve sindirme aracı haline gelmiştir"
Ayrıca, insanlığa karşı suç niteliğindeki zorla kaybetme vakalarının 2016’dan sonra yeniden yaşanmaya başladığını belirten Çapraz, hapishanelerdeki yoğunluğu ve mahpusların kötü koşullarını eleştirdi. “Hapishaneler, hukukun ve demokrasinin baskı ve sindirme aracı haline gelmiştir” diyen Çapraz, ifade özgürlüğüne yönelik baskıların arttığını, “Etki Ajanlığı Yasası” gibi düzenlemelerin ifade özgürlüğünü yok edeceğini savundu.
2024 yılının toplantı ve gösteri yapma özgürlüğü açısından kısıtlamalarla geçtiğine dikkat çeken Çapraz, örgütlenme özgürlüğünün de ağır ihlallere uğradığını belirtti. Örgütlerin, derneklerin ve siyasi partilerin üyelerine yönelik gözaltılar ve baskılar yaşandığını söyledi.
"Kürt sorununa çözüm için gerekli adımlar atılmadı"
Çapraz, Türkiye’de Kürt sorununa çözüm için gerekli adımların atılmadığını belirterek, çatışmaların durdurulması çağrısında bulunarak, barışın sağlanması gerektiğini vurguladı. Mültecilerin ve sığınmacıların maruz kaldığı ayrımcılığa ve istismara da değinen Çapraz, “2024 yılında mülteciler, ırkçı ve nefret içerikli şiddet nedeniyle hayatlarını kaybetti” dedi.
"İnsan haklarının kurucu değerlerine kararlılıkla sahip çıkmaya devam edeceğiz
Son olarak, Türkiye’nin Cumhuriyet tarihindeki en ağır ekonomik krizden geçtiğini ve bunun insan hakları ihlallerini derinleştirdiğini belirten Çapraz, işçi ve emekçilerin kıdem tazminatı gibi kazanılmış haklarının korunması gerektiğini ifade etti. Çapraz, “Bizler, tüm zorluklara karşın ihlalleri belgelemeye, görünür kılmaya ve insan haklarının kurucu değerlerine kararlılıkla sahip çıkmaya devam edeceğiz” diyerek açıklamasını sonlandırdı.
Katılımcılardan Kesk Yüksekova Şube Başkanı Tahir Tekinalp, Hakkari Baro Başkanı Ergün Canan, Yüksekova Belediye Eş Başkanı Şoreş Diri ve CHP İlçe Başkanı Selim Genç konuşma yaptı. Konuşmalarında insan hakları haftasını kutlayarak, barışın inşası için adımların biran önce atılması gerektiğini vurguladılar.