Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Maraş depremlerinden hasar gören Hatay'a gitti. Erdoğan ve Bahçeli deprem bölgesinde incelemelerde bulundu. İncelemeler sonrası Erdoğan, Hatay AFAD İl Koordinasyon Merkezi'ne geçerek burada bir konuşma gerçekleştirdi.
Erdoğan deprem bölgesinde konut yapımına mart ayında başlayacaklarını söyledi.
Erdoğan'ın konuşmasından öne çıkanlar şöyle oldu:
İNSAN İRADESİNİ AŞAN TABİAT FELAKETLERİ...: Asrın felaketi olarak nitelenen 6 Şubat depremlerinin üzerinden 2 hafta geçti. Ülkemizin 11 ilinde yıkıma ve büyük can kaybına yol açan bu afet Türkiye'nin depremi ile yangını ile seli ile ve diğer tüm tehditleri ile zorlu bir coğrafyada olduğu gerçeğini hepimize bir kez daha hatırlattı. Vatanımızı derin bir aşkla sevdiğimiz için onun güzellikleriyle birlikte zorluklarını da kabulleniyoruz. İnsanlığın kadim çağlarından beri medeniyetlerin, kültürlerin, devletlerin ve toplumların en önemli mücadele alanı olan bu coğrafyanın emanetinin son bin yıldır sahibi olmakla gurur duyuyoruz. Bu aşkla kimi zaman dışarıdan gelen istilacılara, kimi zaman içeriden zuhur eden bozgunculara, kimi zaman insan iradesini aşan tabiat felaketlerine karşı vatanımıza hep sahip çıktık, çıkıyoruz.
DEPREMLERİ KALPLERİMİZE VE MİLLİ HAFIZAMIZA NAKŞETTİK: Haçlı seferlerine, Moğol akınlarına asırlar boyunca yaşadığımız nice siyasi ve sosyal çalkantılara son iki asrımızda da dört bir yanımızdan gelen saldırılara inançla, cesaretle, sabırla hep karşı koyduk. Millet olarak kendimizle birlikte coğrafyamızdaki tüm kardeşlerimizin de hakkını, hukukunu, onurunu, geleceğini korumak için canımız dahil hiç bir fedakarlıktan kaçınmadık. Hiç uzağa gitmeye gerek yok bu yıl ilk asrını geride bırakmaya hazırlandığımızı Cumhuriyetimizi kurarak taçlandırdığımız milli mücadelemizle vatanımıza ebediyen sahip çıkma irademizi tüm dünyaya tekrar gösterdik. Cumhuriyet tarihimiz boyunca da demokrasi ve kalkınma mücadelemiz kesintisiz sürdü. Bin yıldır bu vatan topraklarında ne yaşarsak yaşayalım asla teslim olmadık, asla vazgeçmedik, asla umutsuzluğa kapılmadık. İki hafta önce bugün yaşadığımız depremleri işte bu uzun ve meşakkatli yürüyüşün acı bir sayfası olarak kalplerimize ve milli hafızamıza nakşettik. Şu anda aramızda ailesinden bakıyorsunuz eşini, çocuğunu, akrabasını kaybeden nice kardeşlerim var. Hepsine başsağlığı diliyorum. Başınız sağ olsun.
DESTEK OLABİLECEK TÜM KAMU GÖREVLİLERİNİ TÜM SİVİL ORGANİZASYONLARI DEPREM BÖLGESİNE YÖNLENDİRDİK: Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli olarak 9 saat arayla yaşadığımız 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler etki alanı ve yıkım gücü ile dünyada eşi benzeri olmayan hadiseler olarak tarif ediliyor. Depremde kırılan 5 ayrı fay hattının yüzlerce kilometrelik bir alanda üzerinde yaşadığımız toprakta 7 metreyi aşan yer değiştirmelere yol açtığı belirlendi. Sarsıntının sebep olduğu yıkıma, çetin kış şartlarının çıkardığı sıkıntılar da eklenince depremden sonraki ilk günlerde tüm gayretlerimize rağmen kimi eksiklik ve aksaklıklar yaşandığını biliyoruz. Deprem bölgesindeki kamu ve sivil toplum afet kapasitesinin ilk anda büyük ölçüde devre dışı kalması güçlükleri daha da artırdı. Deprem haberini aldığımız andan itibaren tüm bakanlıklarımızı, kurumlarımızı, belediyelerimizi, sivil toplum kuruluşlarımızı harekete geçirdik. Devletin ve milletin tüm imkanlarını bölgeye ulaşmak, arama kurtarma çalışmalarını başlatmak, yardımları organize etmek için seferber ettik. Türkiye'nin 81 ilinden doğrudan bu işle görevli olanlar dışında arama kurtarma yapabilecek enkaz kaldırma, yardım, güvenlik çalışmalarına destek olabilecek tüm kamu görevlilerini tüm sivil organizasyonları deprem bölgesine yönlendirdik.
3 MİLYON 108 BİN BAĞIMSIZ BÖLÜMÜN AZ HASARLI VEYA HASARSIZ OLDUĞU BELİRLENDİ: Tamamen yıkılmış 21 bine yakın binadaki 71 binin üzerinde bağımsız birimin enkazı kaldırıldı. Yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı 118 bin binadaki 412 bin bağımsız birim tahliye edildi. Ayrıca orta hasarlı 24 binden fazla binadaki 133 bini aşkın bağımsız birimdeki vatandaşımızın geçici barınma merkezlerine veya güvenli yerlere nakli sağlandı. Buna karşılık deprem bölgesinde 8-9 bin binadaki 3 milyon 108 bin bağımsız bölümün az hasarlı veya hasarsız olduğu belirlendi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız 7 bin 328 personeli ile gerçekleştirdiği hasar tespit çalışmalarını bitirmek üzeredir. Vatandaşlarımız elektronik devlet sistemi üzerinden evlerinin hasar durumunu ile ilgili raporlara ulaşabiliyor. Deprem anından itibaren yürütülen çalışmalarda 35 binden fazlası arama kurtarma personeli olmak üzere 271 bin destek, yardım, güvenlik personeli görev aldı. Ülkemizin çeşitli yerlerinden 12 binin üzerinde ağır iş makinası bölgedeki enkaz kaldırma ve alt yapı faaliyetlerine katıldı. Milli Savunma Bakanlığımız ile Emniyet ve Jandarma teşkilatlarımız başta olmak üzere kamu kurumlarımıza ait 77 uçak, 120 helikopter, 38 gemi, 45 insansız hava aracı kurtarma, yardım ve tahliye çalışmalarına iştirak etti. Savunma Sanayii Başkanlığımızın enkaz altı ve duvar arkası görüntüleme sistemleri de arama kurtarma faaliyetlerinde aktif olarak kullanıldı. Kızılay başta olmak üzere ülkemizin dört bir yanından yüzlerce sivil toplum kuruluşumuz, belediyelerimiz, gönüllü ekiplerimiz, seyyar mutfaklarla gıda ve giyecek yardımlarıyla depremzedelerimizin yanındadır. Günde yaklaşık 2 milyon 400 bin vatandaşımıza sıcak yemek ikramı yapılıyor. Bölgede dağıtılan battaniye sayısı 3 milyona, kurulan çadır sayısı 188 bine, hizmete sunulan konteyner sayısı 10 bine ulaştı. Deprem bölgesinin özellikle ağır hasar alan şehirlerine battaniye, çadır ve konteyner sevkiyatları sürüyor. Halen 65 binin daha kurulumu süren konteyner sayısını ilk etapta 100 bine ihtiyaç halinde 200 bine kadar çıkartabileceğiz. Hali hazırda depremzedelerimizden çadırlarda barınanların sayısı 751 bini, konteynerlerde barınanların sayısı 24 bini, yurtlarımızda barınanların sayısı 252 bini, Milli Eğitim Bakanlığımıza bağlı okul ve tesislerde barınanların sayısı 462 bini, kamu ve özel sektöre ait otel veya misafirhanelerde barınanların sayısı 195 bini bulmuştur. Böylece toplamda 1 milyon 684 bin vatandaşımızın barınma ihtiyaçları giderilmiştir. Taleplerine binaen 62 bin vatandaşımız kara yoluyla, 289 bin vatandaşımız hava yoluyla, 21 bin vatandaşımız demir yoluyla, bin 156 vatandaşımız deniz yoluyla deprem bölgesinden diğer şehirlere tahliye edilmiştir. Kendi imkanları da güvenli yerlere giden çok sayıda vatandaşımız bulunuyor. Hiç şüphesiz sayısı çok çok az da olsa depremi fırsata dönüştürme peşinde koşan karakter fukaraları çıkabiliyor. Kamuoyuna veya kurumlarımıza ulaşan şikayetlerle ilgili soruşturmalar yapılmakta beraber milletimiz asıl cezayı bunları vicdanlarında mahkum etmiştir. Enkaz altından kurtarılan kişi sayısı 114 bin 834'ü buldu. Halen kaldırılmakta olan enkazlar bittikten sonra yakında bu sayı kesinleşecektir. Bu vesile ile bir kez daha depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımızın, kardeşlerimizin her birine Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Rabbim ülkemizi her türlü afetten, beladan, kazadan muhafaza eylesin diliyorum.
ŞEHİRLERİMİZİN TAMAMINI YENİDEN AYAĞA KALDIRACAĞIZ: Şehirlerimizin tamamını yeniden ayağa kaldıracağız. Hiçbir vatandaşımızı, ne acısında ne hayatını yeniden düzene koyma ne de geleceğini inşa etme gayretinde asla yalnız bırakmayacağız. Yeni konutları zemin kalitesine bakarak yapacağız. Güçlendirme diye bir mantıkla inşa yapmayacağız. Şehirlerimizin tamamını konutu, iş yeri, sanayisi, tarımı, tarihi ve kültürel değerleriyle en küçük gerilemeye mahal vermeden yeniden ayağa kaldıracağız. Tüm konut alanlarını yeni bir şehir planı çerçevesinde, zemin kalitesine, fay hattına olan mesafesine bakarak, kültürel dokusuna uygun şekilde tasarlıyoruz. Şehir merkezlerini ovalardan dağlara kaydırmak istiyoruz. Üniversitelerimizden jeofizik, jeoteknik, jeoloji, sismoloji hocaları, deprem uzmanlarıyla istişare halinde çalışıyoruz. Yerleşim yerlerimizi mümkün olduğu kadar ovalardan dağlara doğru kaydırarak, zemin sıvılaşmalarının yol açtığı felaketlerden uzak tutmak istiyoruz. Mart ayı içinde Hatay'da 40 bin 426 konutun, Kahramanmaraş'ta 45 bin 67 konutun, Adıyaman'da 25 bin 882 konutun, Gaziantep'te 18 bin 544 konutun, Malatya'da 44 bin 770 konutun, Osmaniye'de 9 bin 550 konutun, Diyarbakır'da 6 bin, Şanlıurfa'da 3 bin, Elazığ'da 3 bin 750, Adana'da 2 bin 500, Kilis'te 250 konutun inşasına başlıyoruz.
152 BELEDİYEMİZİN İLLER BANKASI'NA OLAN KREDİ ÖDEMELERİNİ 3 AY ERTELEDİK: Depremlerden etkilenen 11 ilimizdeki TOKİ taksit ödemelerini 3 ay süreyle erteledik. Ağır hasar gören il ve ilçelerde yaşayanların kredi borçları 6 ay, bölgedeki diğer yerlerdeyse 1 ay erteleniyor. Kamu bankalarımız, depremde vefat eden vatandaşlarımızın kredi borçlarını siliyor. İş yerleri, işletmeleri zarar gören 150 bin esnafımızın Halk Bankası'ndan kullandıkları Hazine destekli kredi ödemelerini 6 ay süreyle erteledik. Ağır yıkımın yaşandığı bölgedeki 152 belediyemizin İller Bankasına olan kredi ödemelerini 3 ay erteledik. Depremin ülke genelindeki ekonomik faaliyetlere olumsuz etkisini önlemek amacıyla 250 milyarlık Kredi Garanti Fonu paketini 350 milyar liraya yükselttik. İŞKUR'un Toplum Yararına Çalışma Programı kapsamında 20 bin vatandaşımızın hızla istihdamını temin ediyoruz. 20 milyar liralık deprem bölgesi işletme ve yatırım destek paketi hazırladık. Depremde zarar gören çiftçilerimize, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi'den kullandıkları Hazine destekli kredilerini 1 yıl tehir etme imkanı getirdik. Kentsel dönüşüm planlarımızı vatandaşım engellemesin. Bu konuda adımlar atıyorsak vatandaşlarımız bize yardımcı olsun.
DEVAM ŞARTI ARAMAYACAĞIZ: İlk ve orta dereceli okullarımızın her birinin durumunu ayrı ayrı değerlendiriyoruz. Adana, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa'da eğitim 1 Mart, Gaziantep ve Osmaniye 13 Mart, Hatay, Kahramanmaraş için 27 Mart olarak belirledik. Devam şartı aramayacağız. Diğer illere naklini almak isteyen öğrencilerimize her türlü kolaylığı gösteriyoruz. Diğer illerde eğitimi devam edebilecek pansiyonlu okullarına geçiş yapabilecekler. Hasar görmeyen hastanelerimiz ve diğer tesislerimiz, sağlık merkezlerimizde yürütülen sağlık hizmetlerinde herhangi aksaklığa meydan vermiyoruz. Yaralılarımızın tedavilerini titizlikle izliyoruz.
AMACIMIZ 1 YIL İÇİNDE KÜLTÜR VARLIKLARIMIZI DA ÜLKEMİZE YENİDEN KAZANDIRMAKTIR: Doktorundan hemşiresine, UMKE ekibinden eczasına kadar bu felaket günlerinde milletimizin yanında olan tüm sağlıkçılarımıza teşekkürlerimizi sunuyorum. Polis jandarma ve gerektiğinde askerimizden yardım alarak ihtiyaç duydukları her an depremzedelerimizin yanındayız. 244 kültür varlığımızı hızla koruma altına alıyoruz. Türbe, cami, kilise, havra tescilli yapı gibi kültür varlıklarımızın tadilatı ve tamiratı için gereken çalışmalara başladık. Kamunun uhdesinde olmayan kültür yapılarının muhafazası için Kültür ve Turizm Bakanlığımız harekete geçti. Amacımız 1 yıl içinde kültür varlıklarımızı da ülkemize yeniden kazandırmaktır.
BANKACILIK SİSTEMİNİN İŞLER DURUMDA TUTULMASI İÇİN BANKALARA GEREKEN İKAZLAR YAPILMIŞTIR: Deprem haberini alır almaz bölgede yürütülecek çalışmalar için 100 milyar liralık bütçeyi Hazine'den tahsis ettik. Depremde zarar gören her haneye 10'ar bin lira yardım yapıyoruz. Yıkık, yıkılacak, ağır ve orta hasarlı binalarda oturanlara 15'er bin lira taşınma ve 2 bin ile 5 bin lira arasında kira yardımında bulunuyoruz. Vefat eden vatandaşlarımızın yakınlarına 100'er bin lira nakdi destek sağlıyoruz. OHAL bölgesindeki trafik sigortası poliçeleri prim ödemelerini kolaylaştırıyor, zamanında yenilenemeyen projeleri sağlıyoruz. Bu hususta ayrıca başvuruyla vakit kaybedilmesinin önüne geçiyoruz. Bankacılık sisteminin işler durumda tutulması için bankalara gereken ikazlar yapılmıştır. Ertelenen tüketici ve taşıt kredilerinde vade sınırlarında dikkate alınmayacak. Türkiye Tek Yürek Kampanyasına Merkez Bankamız 30 milyar, Ziraat Bankası 20 milyar, Halk Bankamız 7 milyar lira, Ziraat, Vakıf, Emlak Katılım şirketlerimiz 1'er milyar olmak üzere toplamda 72 milyar lira katkıda bulundu.
BAZI ÜRÜNLERİN İHRACINDA SUİSTİMAL YAPANLAR VAR: Türkiye İş Kurumumuzun toplum yararına çalışma projesi kapsamında 20 bin vatandaşımızın hızla istihdamını temin ediyoruz. Esnaf, sanatkar, küçük ve orta ölçekli işletme sahiplerimizi, sanayicilerimizi, çiftçilerimizi en kısa sürede yeniden şehirlerimizin dinamosu haline getirmek için ne gerekiyorsa yapıyoruz. Bu illerimizdeki vergi mükelleflerimizin maliyeye olan yükümlülüklerini 31 Temmuz'a kadar erteledik. Motorlu taşıtlar mükellefleri de bu ötelemelerden yararlanacaktır. Mükelleflerin Mart, Mayıs ve Temmuz ayı taksitlerini Ağustos, Ekim ve Aralık aylarına erteliyoruz. Depremzedelere yapılacak yardımlara vergi uygulamıyor, KDV eklemiyoruz. Makbuz karşılığı yapılan yardımların vergi matrahından indirilebilmesini sağlıyoruz. Acil ihtiyaç duyulan ürünler başta olmak üzere fiyatlarında haksız artışa gidenler için vergi ve sosyal güvenlik incelemesi başta olmak üzere kamunun tüm denetim araçlarını en sert şekilde devreye alıyoruz. Bazı ürünlerin ihracına yönelik suistimale gidenler var. OHAL bunlar için ciddi manada bunlar yakalandıkları yerde gereken sorgu, hesap yapılacaktır. Şirketlerin pay değerlerindeki olağanüstü olumsuz gelişmelere etkin müdahaleyi SPK mevzuatındaki sınırlayıcı hükümlerin dışına çıkardık. Depremden zarar gören her bir insanımızın yanında yer alıyoruz.
HATAY'DAKİ YAPILARIN ÜÇTE BİRİNE YAKINI OTURULAMAZ HALE GELMİŞTİR: Hatay depremde en ağır yıkıma ve can kaybına uğrayan şehrimiz durumundadır. Şehrimizde enkaz haline gelen 6 bin 251 binadan vatandaşlarımızın cenazesi defnedildi. Halen enkaz kaldırma işlemi devam eden az sayıda binamızın tamamına yakını özellikle Hatay'dadır. Hatay'daki yapıların üçte birine yakını oturulamaz hale gelmiştir. Hatay'da görevlendirdiğimiz arama kurtarma ve destek personeli sayısı 75 bini, iş makinesi sayısı da 5 bine yakındır. Dağıtımını yaptığımız 20 bin çuval kömür ve odunla ısınma sıkıntısının aşılmasına katkıda bulunduk Katar'dan gelmekte olan konteynerler İskenderun Limanı'na indirileceği için bunların önemli kısmını Hatay bölgesinde kurmayı planlıyoruz. Muhtarlarımızla ilgili onlara konteyner noktasındaki desteğimizi vererek o sorunları inşallah çözmüş olacağız. Hatay Havalimanı'nın hasar gören pistinin, bağlantı yollarının onarılmasıyla 1 hafta içinde insani yardım uçaklarına ve dönüşte yolcu uçuşlarına açtık.
KILIÇDAROĞLU'NA HATAY HAVALİMANI TEPKİSİ: Ana muhalefetin başındaki zat Hatay Havalimanı'nı kendi belediyelerinin imar ettiğini söylemeye devam ediyor. Haddini bil, bu senin işin değil, anlamazsın bu işlerden. Bugüne kadar hep sustum, dürüst ol, bir gün de dürüst olduğunu görelim. Bizzat Hatay'a geldiğim gün genel başkan vekilimizi oraya gönderdim ve 'yerinde git gör' dedim, oranın yapılması döneminde zaten Binali Bey bakandı, ne olduğunu ne bittiğini biliyor. Yalan bunlarda diz boyu. İGM ortaklarından Kalyon İnşaat orayı 5 günde eline aldı ve süratle bitirip yaptı ve milletimize teslim etti, işin aslı bu. Ama bunlarda doğruluk, dürüstlük maalesef yok. Biz iletişimdeki sıkıntılarda bölgeye sevk edilen mobil istasyonlar ve mevcut altyapının çalışır hale getirilmesine çalıştık.
BURALARI SIFIRDAN YAPACAĞIZ: Şehrin tamamını ayağa kaldıracak çalışmalara hemen başladık. Bugün Devlet Bey'le de onu konuştuk. Biz buraları bir defa sıfırdan yapacağız. Güçlendirme yapalım, şöyle yapalım, böyle yapalım diye bir şey yok. Sıfırdan Hatay'ı, İskenderun'u, Arsuz'u ve bütün harap olmuş yerleri sıfırdan inşaa etmek üzere vatandaşlarımızın gönül huzuru içerisinde buraya yerleşmelerini sağlayacağız. Ama asgari bize 1 yıl müsaade.
HATAY'I TÜM RENKLERİYLE YENİDEN İHYA EDECEĞİZ: Bütün plan, proje çalışmaları devam ediyor, zemin etütleri devam ediyor. 2 bin 300 ton yem ve 150 hayvan çadırını çiftçilerimize dağıttık. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 'şahsi meselemdir' diyerek ülkemize katılmasının altyapısını Hatay farklı birikimleri yaşatan şehrimizdir. Pek çok değer bu topraklarda yan yana günümüze kadar yaşamayı başarmıştır. Hatay'ı tüm renkleriyle yeniden ihya edeceğiz. Hatay Meclis binamız başta olmak üzere yıkılan medeniyet değerlerimizi aslına uygun şekilde tekrar yapacak, zarar görenleri restore edeceğiz. İnsan iradesini aşan engeller haricinde depremle ilgili tüm eksiklik, aksaklıkları en küçük detayına kadar belirledik. İnşallah bundan sonra tekerrür etmemesi için beşer planında elimizden ne geliyorsa yapacağız. 81 il için hazırladığımız afet planını son tecrübeler ışığında gözden geçiriyor, güçlendiriyoruz. Devlet ve millet olarak varlığımıza yönelen her türlü tehdidi birer risk kabul ediyoruz. Afet ve kriz yönetim sistemimizi siyasi, ekonomik, sosyal her türlü riske ve tehdide karşı insanlarımızın maddi ve manevi tüm mağduriyetlerin önüne geçecek yapıya kavuşturmayı planlıyoruz.
NE OLUR KENTSEL DÖNÜŞÜM PLANLARIMIZI BENİM VATANDAŞIM ENGELLEMESİN: Bazı mekanizmaları şimdiden işletmeye başladık. İstanbul'da rahmetli Kadir Topbaş döneminde planlanan deprem acil eylem planını valiliğimiz vasıtasıyla gündeme soktuk. 128 okulumuzdan 109'unun yıkılıp yeniden yapılması kararlaştırıldı. Bu okullardan 93'ü öğrencileri başta olmak üzere farklı yerlere nakledilerek hemen boşaltıldı. Bize vakit kaybettiren engel çıkaran hususları hızla bertaraf etmekte kararlıyız. Burada bir ricam var; ne olur kentsel dönüşüm planlarımızı benim vatandaşım engellemesin. Eğer kentsel dönüşüm noktasında vatandaşlarımız bize yardımcı olsun. Kimi siyasi, kimi ticari kaygılarla kentsel dönüşüm planlarını engelleyen veya geciktiren herkesi milletimizle paylaşacağız. İstanbul başta olmak üzere diğer şehirlerimizde benzer durumlar yaşandığını biliyoruz. İdeolojik saplantılar, basit çıkar kaygılarıyla yürütülen engelleme çabalarının artık son bulmasını diliyoruz.
HATAY'IN DEMOGRAFİK YAPISINI DEĞİŞTİRMEYE KİMSENİN GÜCÜ YETMEZ: Deprem bölgesindeki enkaz hafriyatlarının ve artıklarının dönüştürülmesiyle ilgili tedbirleri sizlerle paylaşarak sözlerimi tamamlamak istiyorum. Atıkları çevre ve insana zarar vermeyecek coğrafyasına uygun yerlere taşıyacağız. Tüm unsurlar ayrıştırıldıktan sonra beton ve tuğla atıklarını yeni inşa edeceğimiz yerlerde dolgu malzemesi olarak kullanacağız. Hem atıkları değerlendiren hem çevreyi koruyan sistemle enkazları ortadan kaldırmış olacağız. Hatay'ın demografik yapısının değiştirilmesi gibi dedikodulara lütfen itimat etmeyin. Hatay'ın demografik yapısını değiştirmeye evelallah kimsenin gücü yetmez, bunu da böyle bilin.