Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Hint-Pasifik ülkelerine yaptığı ziyaret sona erdi.
Asya turunun sona erdiğini sosyal medya hesabından duyuran Pelosi, "Delegasyonumuz Hint-Pasifik ziyaretini sona erdirirken yaptığımız seyahatlerden daha güçlenmiş ve bilgilenmiş olarak dönüyoruz" dedi.
Pelosi'nin bu açıklamayı yaptığı saatlerde Çin Dışişleri Bakanlığı da Pelosi'ye Tayvan ziyareti sebebiyle yaptırım uygulayacağını duyurdu.
Ziyaret kapsamında 1 Ağustos'ta Singapur'a giden Pelosi, ardından Malezya, Tayvan, Güney Kore ve Japonya'da resmi temaslarda bulunmuştu.
Pelosi'nin Asya turu başlamadan önce ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nden yapılan açıklamada, Meclis Başkanı Pelosi'nin ziyaret edeceği ülkeler açıklanmış, açıklamada Tayvan'a yer verilmemişti.
Pelosi, 2 Ağustos'ta Çin'in "kendi toprağı" olarak gördüğü ve bir asırdan uzun süredir "bağımsızlık" ihtilafı yaşadığı Tayvan'a gitti.
"Çin'in iç işlerine müdahale"
25 yıldan sonra Tayvan'a resmi bir ziyaret yapan ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olan Pelosi'nin bu ziyaretinin ardından Tayvan adası çevresinde 4-7 Ağustos tarihleri arasında askeri tatbikat yapma kararı alan Çin Halk Cumhuriyeti, bugün (5 Ağustos) yaptığı bir açıklamayla "Nancy Pelosi ve yakın aile üyelerine yaptırım uygulanacağını" açıkladı.
Çin'deki ilgili yasalara atıfta bulunulan, fakat yaptırımların detaylarının paylaşılmadığı Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, şu ifadeler yer aldı:
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Çin'in büyük endişeleri ve kararlı karşı duruşunu dikkate almayarak Çin'in Tayvan bölgesini ziyaret etmekte ısrar etti. Bu ziyaret, Çin'in iç işlerine büyük bir müdahale teşkil ediyor. Bu ayrıca Çin'in egemenliği ve toprak bütünlüğüne zarar veriyor, Çin'in tek Çin ilkesini ayaklar altına alıyor ve Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarı tehdit ediyor. Pelosi'nin korkunç provokasyonu karşısında Çin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilgili yasaları uyarınca Pelosi ve yakın aile üyelerine yaptırımlar uygulamaya karar verdi.
Ne olmuştu?
Çin, bir asırdan uzun süredir "bağımsızlık" anlaşmazlığı yaşadığı Tayvan'a ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nin başkanı Nancy Pelosi tarafından yapılacak resmi bir ziyarete karşı çıkıyordu.
Pelosi'nin Nisan ayında COVID-19'a yakalanması sonucu yapmayı planladığı ve Çin'in tepkisini çeken Tayvan ziyaretini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merak ediliyordu. Bu ihtimalin konuşulduğu günlerde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Joe Biden ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve "Ateşle oynayan kendisini yakar" uyarısında bulunmuştu.
Pelosi, 2 Ağustos'ta Çin'in "kendi toprağı" olarak gördüğü ve bir asırdan uzun süredir "bağımsızlık" ihtilafı yaşadığı Tayvan'a gitti.
Çin, Pelosi'nin ziyaretini "ciddi bir provokasyon" olarak değerlendirerek ada çevresinde dört gün sürecek askeri bir tatbikata başladı. Tayvan, tatbikatın başladığı 4 Ağustos'ta bir açıklama yaparak Çin'in tatbikat kapsamında ateşlediği füzelerden 11'inin kara sularına düştüğünü duyurdu. Ülke ayrıca "savunma sistemlerinin etkin duruma geçirdiğini" açıkladı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması üzerine Chiang Kai-shek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini söyleyerek bağımsızlık ilan etti.
Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etti.
1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale geldi.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.