Uluslararası Af Örgütü’nün yeni raporuna göre, barışçıl protestoculara karşı plastik mermi ve diğer “daha az öldürücü silahların” kötüye kullanılması giderek rutin bir hale geliyor, daha fazla yaralanma ve ölüme yol açıyor.
Af Örgütü’nün, Omega Araştırma Kuruluşuyla ortak hazırladığı “Gözüm Patladı” başlıklı rapor, son beş yılda 30’dan fazla ülkede yapılan bir araştırmaya dayanıyor.
Araştırma, binlerce protestocunun ve eylemleri izleyenlerin, Kinetik Etkili Mermiler (KIP), kauçuk mermiler, kauçuklaştırılmış saçmalar dahil olmak üzere “az öldürücü kolluk silahlarının” dikkatsiz ve orantısız kullanımı nedeniyle sakatlandığını ve onlarcasının öldürüldüğünü belgeledi.
Kauçuk, plastik mermileri ve diğer emniyet silahlarının daha sıkı şekilde denetlenmesi ve ticaretinin düzenlenmesi için küresel bir anlaşma gerekliliğine vurgu yapılan raporda, “Bugün dünyanın dört bir yanında güvenlik güçlerinin daha az öldürücü silahları devamlı kötüye kullanması barışçıl protestocuları şiddetle baskılıyor ve korkunç yaralanmalara ve ölümlere neden oluyor” değerlendirmesi yer aldı.
“Yasal denetimler getirilmeli”
Uluslararası Af Örgütü’nün Askeri, Güvenlik ve Polis Faaliyetleri alanındaki araştırmacısı Patrick Wilcken, “Suistimal döngüsünü kırmak için acilen şiddet kullanımına karşı etkili yönergelerle birlikte Kinetik Etkili Mermiler dahil daha az öldürücü silahların üretimi ve ticaretine yasal olarak küresel denetimler getirilmesi gerektiği kanaatindeyiz” dedi.
Uluslararası Af Örgütü ve Omega Araştırma Kuruluşu, yapısı itibariyle kötüye kullanılma eğilimi taşıyan Kinetik Etkili Mermiler ve diğer kolluk silahlarının üretimini ve ticaretini yasaklamak, kauçuk ve plastik mermileri de içeren kolluk ekipmanlarının insan hakları temelli ticari denetimini yürürlüğe koymak için BM destekli İşkencesiz Ticaret Anlaşması talep eden 30 kuruluş arasında.
İşkencesiz Ticaret Anlaşması
Omega Araştırma Kuruluşu Araştırma Görevlisi Dr. Michael Crowley, “İşkencesiz Ticaret Anlaşması, doğası itibariyle tehlikeli ve kusurlu tekli Kinetik Etkili Mermilerin, kauçuk kaplama metal mermilerin, kauçuklaştırılmış saçmaların ve dünyanın dört bir yanında ölüm, körlük ve diğer ciddi yaralanmalara sebep olan birden fazla fırlatıcıya sahip mühimmat da dahil, yapısı gereği suistimal edilebilir olan tüm kolluk silah ve ekipmanının üretim ve ticaretinin önüne geçecektir” dedi.
“Polisin ihlalleri cezasız kalıyor”
Raporda şu bilgiler yer alıyor:
- Silahlar yüzlerce durumda kalıcı hasara ve çok sayıda ölüme neden oldu. Göz yuvarı yırtılması, retinal bağlantı kopmaları ve bütünüyle görüş kaybı dahil göz yaralanmalarında, kemik ve kafatası çatlamalarında, beyin hasarlarında, iç organ yırtılmalarında, kan kaybında ve kırılmış kaburgalardan kaynaklanan yarılmış kalp ve akciğerlerde, cinsel organlara hasarda ve psikolojik travmalarda endişe verici bir artış oldu.
- 1990-2017 yılları arasında tıbbi literatüre dayanan hakem denetiminden geçmiş çalışmalar en az 53 kişinin güvenlik güçleri tarafından atılan saçmalardan dolayı hayatını kaybettiğini gösteriyor. Bu değerlendirmeye göre yaralanan 1984 kişiden 300’ünde kalıcı hasar oluştu. Gerçek sayılar daha da yüksek olabilir.
- Kinetik Etkili Mermilerin çeşitleri ve kullanımı küresel çapta artış gösterdi, dolayısıyla da protestolardaki polis denetiminin askerileştirilmesini artırdı.
- Kinetik Etkili Mermilerin kullanımına dair ülke bazlı yönergeler, silah kullanımına ancak saldırgan kişilerin yakınlarındaki insanlara zarar verme tehlikesi olduğunda son çare olarak başvurulması gerektiğini belirten uluslararası standartlara nadiren uyuyor.
- Ayrıca, polis güçleri rutin olarak yönetmelikleri ihlal ediyor ve buna karşın cezasız kalıyor.