Yüksekova'da yaşayan Irak vatandaşı annenin sınır dışı edilme kararı Meclis gündeminde

Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde 28 yıldır yaşayan Irak vatandaşı Hevidar Shaban Ali, yurtdışından hesabına para yatırılması nedeniyle "terör örgütüne finansman sağlama" iddiasıyla sınır dışı edilme tehlikesi ile karşı karşıya. Dem Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartın, konuyu hem Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıyarak içişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya sorular yöneltti hem de TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu'na taşıyarak göç ve uyum komisyonunun devreye girmesini talep etti.

Bartın, soru önergesinde şu bilgileri paylaştı:

"28 yıl önce Irak'tan gelerek Hakkari'ye yerleşen Hevidar Shaban Ali, Bedirhan Düzem ile resmi nikah olmadan evlilik yapmış ve bu birliktelikten 4 çocuk dünyaya gelmiştir. 2009 yılında Bedirhan Düzem'in vefatıyla sona eren bu evlilikten doğan çocuklardan erkek olanlar amcalarının, kız olanlar ise halalarının adına kaydedilmiştir. Daha sonra Hevidar Shaban Ali Ali'nin kızı Zilan Çafçare, mahkeme yoluyla biyolojik annesinin Hevidar Shaban Ali olduğunu kanıtlamış ve kayıt düşzüşü düzeltilmiştir.

Böbrek kanseri hastası olan Hevidar Shaban Ali, bir böbreğini kaybetmiş olup, tedavisini yıllardır kendi imkanlarıyla özel hastanelerde sürdürmektedir. Milletvekili Bartın’ın önergesine göre, 15 Ağustos 2023 tarihinde, "örgüte finansman sağlamak" ve "örgüt üyesi olmak" iddiasıyla gözaltına alınan Hevidar Shaban Ali, adli kontrol ve yurtdışı yasağıyla serbest bırakılmış ancak Hakkari Valiliği tarafından hakkında sınır dışı edilme karanı verilmiştir. Söz konusu kararın dayanağını, yurtdışından hesabına para transferi oluşturmaktadır."

Milletvekili Bartın, Van Geri Gönderme Merkezi'nde tutulan Hevidar Shaban Ali'nin sürecinde insan hakları standartlarına uyulup uyulmadığını sorgularken, bu kararın uluslararası yükümlülüklerle çelişip çelişmediğini de gündeme taşıdı. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve BM Mülteci Sözleşmesi gibi uluslararası antlaşmalara vurgu yaparak konunun detaylı bir şekilde incelenmesi gerekliliğini vurguladı.

Milletvekili Öznur Bartın'ın soru önergesinde şu sorulara yer verildi:

1. Hevidar Shaban Ali’ye neden resmi nikahı olmadığı gerekçesiyle oturum izni verilmemektedir?

2. Eşiyle resmi nikahı olmadığı için bir yabancıya oturum izni verilmemesi, uluslararası haklar ve insan hakları açısından ne gibi hukuki sorunlar doğurmaktadır?

3. Bakanlığınız, evlilik dışı bir ilişki üzerinden oturum izni reddetmenin insan haklarına aykırı olabileceği ve ayrımcılık oluşturabileceği hususları hakkında ne tür bir değerlendirme yapmaktadır?

4. Hakkari Valiliği’nin Hevidar Shaban Ali’nin sınır dışı edilmesi kararını verirken, hangi somut delillere dayanarak böyle bir karar almıştır?

5. Sınır dışı edilme kararı, yalnızca yurtdışından para transferi gerekçesiyle verilmiş midir? Eğer öyleyse, bu tür bir işlem, Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri ile uyumlu mudur?

6. Hevidar Shaban Ali’nin yurtdışından para alması, terör örgütüne finansman sağlamak olarak nitelendirilmesinin dayanakları nelerdir?

7. Hevidar Shaban Ali’ye yönelik “örgüte finansman sağlamak” ve “örgüt üyesi olmak” suçlamalarına dair somut deliller var mıdır? Bu deliller kamuoyuna açıklanış mıdır?

8. Hevidar Shaban Ali’nin Van Geri Gönderme Merkezi’nde tutulduğu süre zarfında, ilgili insan hakları standartlarına uygun koşullar sağlanmış mıdır?

9. Hevidar Shaban Ali’nin Türkiye’den sınır dışı edilmeden önce iltica başvurusunda bulunma hakkı kendisine tanınmış mıdır?

10. Bakanlığınızca, uluslararası mülteci hakları ve insan hakları anlaşmaları çerçevesinde, Hevidar Shaban Ali’nin sınır dışı edilmesini engellemek adına ne tür adımlar atılmaktadır?

11. Hevidar Shaban Ali’nin durumu, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ve Birleşmiş Milletler Mülteci Sözleşmesi’ne aykırı bir durum oluşturmakta mıdır? Bu yükümlülükler göz önünde bulundurularak Hevidar Shaban Ali Ali’nin durumu yeniden değerlendirilmiş midir?