Yüksekova'da bir büyükbaş hayvanın kışlık maliyeti ne kadar?
Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde kış mevsimi yaklaşık 5 ay sürüyor. Hayvancılıkla uğraşan yurttaşlar 5 ay boyunca hayvanlarını zor koşullarda yüksek maliyetlerle beslemek zorunda kalıyor.
Yüksekova’daki çiftçiler hem doğal koşullar hem de altyapı eksiklikleri nedeniyle büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde ciddi maliyetlerle karşı karşıya kalıyor. İlçeye bağlı Beşatlı (Xilxês) köyünde çiftçilikle uğraşan Mirza İrtegan, bir büyükbaş hayvanın kış boyunca çiftçiye ortalama 15 bin liraya mal olduğunu belirtti. Bu maliyet, sadece yiyecek, iş gücü ve ilaç parasıyla sınırlı kalmıyor, aynı zamanda bölgedeki sulama ve su sıkıntısı gibi faktörlerden de etkileniyor.
İrtegan, yaptığı hesaplamalara göre, bir büyükbaş hayvanın günlük ortalama 1.5 – 2 bağ ot yediğini ifade etti. Bir bağ otun maliyetinin 35-40 TL olduğunu belirten İrtegan, bu durumun aylık yaklaşık 1.500 ile 2 bin TL'lik bir ot parası gerektirdiğini vurguladı. 5 ay süresince devam eden bu ot tüketimi ortalama 9.000 TL’ye ulaşırken, çoban ve diğer iş gücü masraflarının da ayda 1.000 ila 1.200 TL arasında değiştiğini söyledi. 5-6 bin TL’lik ek masraflarla birlikte, bir hayvanın toplam yıllık maliyeti ortalama 15.000 TL’ye kadar çıkıyor.
Süt üretimi ve fiyat düşüklüğü
İrtegan ayrıca, ilçede süt fiyatlarının oldukça düşük olduğunu ve bu durumun çiftçilerin gelirini olumsuz etkilediğini belirtti. Şu an için 1 kilo sütü 12 TL’den sattıklarını söyleyen İrtegan, fabrikalarla anlaşmalarının daha yüksek fiyatlarla yapılabilmesi halinde daha iyi bir kazanç sağlayacaklarını ifade etti. Yüksekova’daki süt fabrikalarının sütün fiyatını düşük tuttuğunu belirten İrtegan, bu durumun özellikle çiftçilerin geçimini zorlaştırdığını aktardı.
Sulama ve su sorunu: Hayvan sağlığını etkiliyor
Yüksekova'daki sulama ve su sıkıntıları da çiftçilerin karşılaştığı büyük zorluklardan biri olarak öne çıkıyor. 100 haneli Beşatlı (Xilxês) köyü sakinleri köylerinde sulama suyu ve içme suyunun yetersiz olduğunu, bu konuda defalarca başvuruda bulunduklarını ancak henüz bir çözüm bulunamadığını belirtti. Yüksekova Deresi'nin, ilçe merkezinden geçtiğini ve birçok septik çukurunun suya karıştığını belirten köy sakinleri, bu durumun hayvanların sağlığını tehdit ettiğini belirterek dere suyundaki kirlenmenin, özellikle hastalıkların yayılmasına yol açtığını ve kış aylarında bu sorunların daha da arttığını ifade ettiler. Köy sakini İrtegan, bu koşullar altında hayvanların hastalanmasının kaçınılmaz olduğunu ve hastalıkların tedavisi için sürekli ilaç masrafı yapmak zorunda kaldıklarını dile getirdi.
Mirza İrtegan, özellikle sulama suyu sorununa çözüm getirilmesi gerektiğini vurguladı. Barajdan ayrılacak yeni bir sulama kanalının bir an önce yapılması gerektiğini söyleyen İrtegan, bu tür altyapı eksikliklerinin hem tarım hem de hayvancılıkla uğraşan köylülerin ekonomik olarak zorluk yaşamasına yol açtığını belirtti.
