Türkiye'den Avrupa ülkelerine iltica eğilimi yükseliyor

Avrupa Birliği İltica Ajansı (EUAA) verilerine göre Çarşamba günü birliğe iltica başvuruları 2023'te yüzde 18 artarak 1 milyon 140 bine ulaştı.

Son açıklanan veriler, 2015-2016 mülteci krizinden bu yana iltica başvurularının en yüksek düzeye çıktığını gösterdi. Değerlendirme 27 AB üyesinin yanı sıra İsviçre ve Norveç'i de kapsıyor. 

Türkiye'den başvurularda çarpıcı yükseliş 

EuroNews'un haberine göre, Avrupa Birliği ülkelerine Türkiye'den iltica başvuruları 2023'te en çarpıcı artışı oluşturdu. Türkiye yurttaşları 2022'ye göre yüzde 82'lik artışla Avrupa Birliği ülkelerine 100 bin 870 iltica başvurusunda bulundular. 

Başvuranların 96 bin 147'si ilk kez iltica talebinde bulunuyordu. Başvuruların 37 bin 841'i karara bağlandı. 83 bin 964 başvuruysa hala değerlendiriliyor. 10 bin 457 başvuru geri çekilirken 94 başvuru ilk varış ülkesinden başka bir ülkeye yönlendirildi.

Başvuruların çoğu Almanya'da yapıldı. Bu ülkeyi Fransa ve Avusturya takip etti. 

Rapora göre, Türkiye yurttaşlarının iltica başvurularının kabulünde son dört yılda istikrarlı bir düşüş gözleniyor. 2019'da yüzde 54 olan başvuru kabul oranı, 2023'te yüzde 25'e geriledi.

En çok başvuru alan ülkeler

EUAA'nın raporuna göre başvuruların yaklaşık üçte birinin yapıldığı Almanya en çok başvuru alan ülke olurken onu Fransa, İspanya ve İtalya izledi.

Almanya 334 bin başvuru ile tüm başvuruların yüzde 29'unu alarak AB ülkeleri arasında sığınmacıların en çok kullandıkları giriş kapısı konumunu 2023'te de korumuş oldu. 

Almanya tek başına, ikinci ve üçüncü en fazla başvuru alan ülkeler Fransa ve İspanya'nın toplamından fazla başvuru aldı. 

Fransa 167 bin başvuruyla tüm başvuruların yüzde 15'ini, İspanya 162 bin başvuruyla  yüzde 14'ünü aldı. İtalya da 136 bin başvuru aldı. Bu dört ülkeye başvurular, incelenen 29 ülkeye tüm başvuruların üçte ikisinden çoğunu oluşturuyor. 

Başvurucular arasında Suriyeliler en önde

İltica başvurularında Suriye'den gelenler önceki yıllarda olduğu gibi büyük farkla başı çekiyor. Afganistan da ikinci sıradaki yerini koruyor. 

2023'te Suriye'den gelenler 2022'ye göre yüzde 38'lik artışla 181 bin iltica başvurusunda bulunarak en yüksek başvurucu sayısına ulaştı. 

Uzun yıllardır ikinci en büyük başvuru grubunu oluşturan Afganlar 2023'te de bu konumlarını sürdürdüler ama  2022'ye göre başvuru oranı düşen tek topluluk olarak kayıtlara geçtiler. 2023'te Afganlar'ın başvuru sayısı 2022'ye göre yüzde 11 düşüş gösterdi. 

Öne çıkan diğer ülkeler

Güney Amerika: Venezuela ve Kolombiya'dan yapılan başvurular 2022'ye kıyasla üçte bir oranında artış gösterdi. Bu iki ülkenin her birinden 60 binden fazla başvuruda bulunulurken  başvuruların büyük çoğunluğu İspanya'ya yapıldı.

Kuzey Afrika: Fas'tan 31 bin ve Mısır'dan 27 bine yakın yurttaş iltica başvurusunda bulundu,  Faslılar çoğunlukla Avusturya'ya, Mısırlılar ise çoğunlukla İtalya'ya yöneldi. 

Afrika: Gine ve Fildişi Sahili yurttaşları, çoğunluğu Fransa'da olmak üzere 20 binden fazla başvuru yaptı.

Filistinliler 

Çalışma raporunda uyrukları farklı farklı kaydedildiği için sığınmacıların tam sayısını değerlendirmenin zor olabildiğine dikkat çekildi. Bunda,  vatansızlık tanımının ülkeden ülkeye değişiklik göstermesinin önemli rol oynadığı kaydedildi.

Bu durum özellikle 7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırıları ve ardından İsrail'in Gazze istilasıyla başlayan savaşta yerlerinden edilen Filistinlilerin durumunda öne çıktı. Filistin'in AB ülkeleri, İsviçre ve Norveç tarafından devlet olarak tanınmaması gerçek sayıları belirlemeyi güçleştirse de, verilerdeki kimi tutarsızlıklara karşın bu ülkelere sığınma başvurusunda bulunan Filistinli sayısındaki artış açıkça gözlendi. 

Buna göre Filistinlilerin AB, İsviçre ve Norveç'e 2023'te yaptığı başvuru sayısı yaklaşık 11 bine çıkarak bugüne kadar kaydedilen en yüksek sayıya vardı. Bu, 2022'ye göre üçte iki oranında artışa işaret ediyor. 

Rapora göre, özellikle, Yunanistan'daki başvuru sayısı 2022'ye göre iki kattan fazla artmış durumda. Başvuruların hemen tamamının ilk kez yapılmış olması başvurucuların AB ülkelerine yeni geldiklerini gösteriyor.

Ukraynalılar 

Ukraynalıların durumu artan iltica başvurularının ötesine geçen nitelikte. Ukrayna'dan gelen 4 milyonu aşkın yerinden edilmiş kişinin Geçici Koruma'dan yararlanıyor olması Avrupa ülkelerine korunma ihtiyacıyla gelen bireylerin toplam sayısına önemli bir katman ekliyor.

2023 sonu itibarıyla, Rusya'nın geniş çaplı işgali ardından ülkelerinden kaçarak Avrupa ülkelerinde Geçici Koruma'dan yararlanan Ukraynalı sayısı 4,4 milyonu buldu. 

Bu kişiler en çok Çekya'ya sığınırken onu, Bulgaristan, Estonya, Litvanya ve Polonya izledi.