Reuters’tan Erdoğan analizi: 'Önce Türkiye' tavrı Biden’a engel çıkarıyor

Reuters Haber Ajansı, ABD-Türkiye ilişkileriyle birlikte, iki ülkenin liderleri arasındaki ilişkiyi masaya yatıran; Orhan Coşkun ve Hümeyra Pamuk imzalı, kapsamlı bir analiz yayınladı.

'Önce Türkiye: Erdoğan’ın güç baskısı, Biden’a engel çıkarıyor' başlığı kullanılan makalede, 15 Temmuz Darbe Girişimi’nden sonra Türkiye’ye gelen Biden’ın, bombalanan TBMM’yi ziyaret ettiği ve destek mesajı verdiğinin altı çizildi. İki ismin en son 2016 yılının Ağustos ayında bir araya geldiği ve o dönem ABD Başkan Yardımcısı olan Biden’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’la Ankara’da buluşarak, “Biz Suriye’ye harekatı destekliyoruz” dediği hatırlatıldı ve ''Türkiye tanklarla operasyonu yaparken, ABD bunu havadan destekledi'' denildi. Reuters, ABD Dışişleri'nin Türkiye'nin bu operasyonuna verilen desteğin diğer operasyonları teşvik edip etmediği sorusuna cevap vermekten kaçındığını bildirdi.

Reuters, o tarihten itibaren Türkiye’nin Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Kafkaslar’da bazı hamlelerinin, Biden'ın uğraşması gereken bu bölgedeki durumları değiştirdiği söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Biden’dan önce koltukta olan Donald Trump ile yakın ilişkisi olduğunu yazan Reuters, Erdoğan'ın Batılı bir diplomata ait bir tanım olan, 'Güçlü liderlerin dünyayı yönettiği bir kulüp vizyonu'na sahip olduğu yorumunu yaptı.

Analizde Trump ile Erdoğan'ın paylaştığı bu vizyonun, Erdoğan'ı geçtiğimiz sene verdiği röportajda 'otokrat' olarak tanımlayan Biden tarafından paylaşılmadığı yazıldı. Biden’ın Erdoğan karşıtı açıklamalarını hatırlatan Reuters, “Kolay olmayacak. 2016 yılından beri Türk lider Suriye'de ABD tarafından desteklenen Kürt savaşçılara 3 kere saldırdı. Libya’daki iç savaşın seyrini değiştirdi, Rusya’dan silah aldı, Doğu Akdeniz’de Avrupalı komşularını zorladı ve Ermenistan’a karşı Azerbaycan’ı destekleyerek zafer elde etmesine yardımcı oldu” hatırlatmasını yaptı.

'Ciddi bir gerilim var'

ABD'de Demokrat Parti'nin politikalarının şekillenmesinde etkili olan Center for American Progress düşünce kuruluşundan Max Hoffman, verdiği demeçte, "ABD'nin Erdoğan'ın karşı olduğu statükoyu bir araya getirmeye çalıştığını" ve "Ciddi bir gerilim" olduğunu ifade etti. 

'Erdoğan, Biden ile ilişkileri iyi tutmak isterken, Türkiye'nin çıkarlarında ısrar ediyor'

Öte yandan Erdoğan’ın ansızın İstanbul Sözleşmesi’nden çıktığını hatırlatan Reuters, bu adımın ABD ve AB müttefiklerinin tepkisini çektiğini yazdı. Reuters, buna karşılık Türkiye’nin Batı ülkeleriyle arasını iyi tutmaya çalıştığını ve Türkiye'nin AB zirvesinden 'ilişkileri normalleştirebilecek' fikirler beklediğini yazdı. Analizde Erdoğan'ın Biden ile iyi ilişkiler istediğini ancak, Türkiye'nin çıkarlarını korumakta ısrar ettiği vurgulandı. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Mavi Vatan 2021 Tatbikatı'nın Seçkin Gözlemci Günü'nde söylediği ''"Hiçbir ülkenin toprağı, denizi veya egemenliği üzerinde gözümüz yok'' sözlerine yer verildi.

Babacan ve Davutoğlu

Kendi partilerini kurarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın karşısına çıkan Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan’ın geçmişte Erdoğan hükümetlerindeki pozisyonunun altının çizildiği analizde, Davutoğlu ve Babacan'ın görüşlerine de başvuruldu. Davutoğlu, “2016’dan önce fikirler ortaya çıkıyordu ve daha sonra son alınan kararı başbakan ya da cumhurbaşkanına sunuyorduk” derken, şu an daha dar bir ekibin kararlara müdahil olduğu belirtildi. Babacan ve Davutoğlu, Erdoğan’ın artık çok daha dar bir danışman kadrosuyla fikir alışverişi yaptığını söyledi. Bu 'dar kadro ile daha 'şahin' bir politikaya geçişin yapıldığını söyleyen eski müttefiklerden Babacan ise, Türkiye'nin daha önceden doğrudan askeri müdahalelerden kaçındığını belirtti.

Erdoğan'ın A-Takımı

Reuters, Erdoğan’ın ağırlıklı olarak Hulusi Akar, Hakan Fidan ve İbrahim Kalın’la görüştüğünü yazarken ismini açıklamadan Reuters’a konuşan bir Cumhurbaşkanlığı’nda çalışan güvenlik yetkilisi, “Bu insanlar neredeyse her zaman yurt dışı operasyonları için bir araya geliyor ve Erdoğan’ın A-Takımı olarak çalışıyor” dedi.

Erdoğan’a yakın bir kaynağın, Erdoğan’ın yaklaşımının “Önce Türkiye” olduğunu ve ABD ya da Rusya’nın kuralları koyduğu ve Türkiye’nin bedel ödediği senaryolardan sıkıldığını söyledi.

Öte yandan Reuters, geçen haftalarda Biden’ın Rusya Devlet Başkanı Putin’e “katil” demesini Erdoğan’ın sert bir dille eleştirdiğini yazarken, “Biden görevi aldıktan iki ay sonra halen Türkiye Cumhurbaşkanı’nı aramadı” hatırlatmasını yaptı.