Pfizer ve Moderna aşıları yıllarca koruma sağlayabilir

New York Times gazetesi, ABD'de yapılan bir araştırmaya dayanarak Pfizer ve Moderna aşılarının korona virüsünün mevcut türlerine karşı yıllarca koruma sağlayabileceğini yazdı. Washington Üniversitesi'nde yapılan araştırmada, bu iki aşının Covid-19'a karşı vücutta oluşturduğu 'hafıza hücrelerinin' uzun süre yok olmadığı tespit edildi.

KEMİK İLİĞİNDEKİ BULGUDAN YOLA ÇIKTILAR

Araştırmanın çıkış noktası, Covid-19'u geçiren kişilerde virüsü tanıyan bağışıklık hücrelerinin enfeksiyondan en az sekiz ay sonra kemik iliğinde pasif şekilde kalmaya devam ettiğinin saptanması oldu. Washington Üniversitesi'nden immünolog Ali Ellebedy'nin geçtiğimiz ay yaptığı bu keşfi, bir diğer araştırma ekibinin çalışması izledi. Bu çalışmada da, B hücresi adı verilen bu 'hafıza hücrelerinin' enfeksiyondan en az bir yıl sonra bile gelişip güçlendiği tespit edildi.

LENF DÜĞÜMLERİ İNCELENDİ

Araştırmacılar, enfeksiyon sonrasında Covid-19'u tanıyan bağışıklık hücrelerinin yok olmak yerine güçlendiğinin saptanmasıyla, aşıların da gerçek hastalığa benzer bir duruma yol açıp açmadığını incelemeye karar verdi. Ellebedy’nin ekibi, bu sorunun yanıtını, hafıza hücrelerinin ana kaynağı olan, bağışıklık hücrelerinin virüsle savaşmayı 'öğrendiği' nokta olarak görülen lenf düğümlerinde aramaya karar verdi. Araştırmada, bir enfeksiyon ya da aşı sonrasında hücrelerin farklı virüsleri tanımayı öğrendiği ve lenf düğümlerinde bulunan 'germinal merkezler' incelendi.

GERMİNAL MERKEZ 15'İNCİ HAFTADA DA AKTİF ÇIKTI

Doğal korona virüsü enfeksiyonunda germinal merkezin akciğerlerde oluştuğu, aşılamadan sonra ise hücrelerin 'eğitiminin' lenf düğümlerinde gerçekleştiği belirtilirken, araştırmada da aşı yaptırmış kişilerin lenf düğümlerindeki bağışıklık hücreleri incelendi. Hepsi ikişer doz Pfizer veya Moderna aşısı olmuş, sekizi de aynı zamanda doğal yollardan Covid geçirmiş 41 kişinin verilerinin incelendiği araştırmada, deney grubundaki 14 kişinin lenf düğümlerinden örnekler alındı.

Örnekler bu kişilerin ilk doz aşıyı yaptırmasından sonra üç, dört, beş, yedi ve 15 haftada bir alınırken, 15'inci haftada germinal merkezin hâlâ ciddi oranda aktif olduğu ve korona virüsünü tanıyan hafıza hücrelerinin sayısının azalmadığı tespit edildi.

'ÇOK İYİ BİR İŞARET' 

Germinal merkezlerde faaliyetin aşılamadan bir ila iki hafta sonra zirve yapıp sonradan azaldığına dikkat çeken Dr. Ellebedy, Pfizer ve Moderna aşılarının ilk dozundan 15 hafta sonra bu hücrelerin görülmesinin çok olumlu olduğunu söyledi. Ellebedy, "Tepkimelerin aşıdan neredeyse dört ay sonra devam ediyor olması çok, çok iyi bir işaret" dedi.

Arizona Üniversitesi'nden immünolog Deepta Bhattacharya ise sonuçlara ilişkin New York Times'a yaptığı değerlendirmede, "[Germinal merkezde] Genellikle dört ila altı haftadan sonra pek bir şey kalmaz" dedi. Bhattacharya, mRNA aşılarının ortaya çıkardığı germinal merkezlerin ise aylar sonra ve birçok kişide ciddi bir düşüş yaşamadan var olmaya devam ettiğine dikkat çekti.

TAM SÜREYİ BİLMEK İMKANSIZ

Araştırmacılar, bu sonuçların mRNA aşılarının tam olarak ne kadar süre koruma sağladığına dair net bir sonuca varmadığını vurgulasa da, germinal merkezlerin başka aşılarda görülenin aksine yok olmamasının uzun vadeli korumaya işaret ettiğini söyledi. Ancak bu durumun mevcut varyantlarla sınırlı olabileceğinin altı çizildi.

'ÜÇÜNCÜ DOZU AZALAN BAĞIŞIKLIK DEĞİL, YENİ VARYANT BELİRLER'

Bu sonuçlar aynı zamanda, ileride güçlendirici (üçüncü) doza ihtiyaç duyulmayabileceği anlamına da geliyor. Ancak bu noktada da, bağışıklık sistemi zayıf olan daha yaşlı kişiler ile bağışıklık bastırıcı ilaçlar kullanan kişilerin üçüncü dozu yaptırmalarının gerekebileceği de belirtildi. Dr. Bhattacharya, söz konusu araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, üçüncü bir dozun bağışıklık azaldığı için değil, ancak aşının etkili olmadığı yeni bir varyantın ortaya çıkması halinde gerekeceği yorumunu yaptı.