Naci Ağbal: Dövize müdahale etmeyeceğiz

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Naci Ağbal, online olarak düzenlenen "2021 Yılında Para ve Kur Politikası" tanıtım toplantısında açıklamalarda bulundu. Enflasyonu düşürmeye kararlı olduklarını söyleyen Ağbal, Merkez Bankası'nın döviz alım satım işlemi yapmayacağını söyledi.

Ağbal'ın sunumundan soru cevap bölümünden satır başları şöyle: 

UZUN ÇALIŞMALAR YAPTIK: Politika yapıcı kurumların uygulayacağı politikaları kamuoyu ile paylaşmaları şeffaflığı ve öngörülebilirliği artırmakta kamuoyu ve paydaşların kararlarına referans olmaktadır. 2021 TCMB'nin uygulayacağı para kur ve likidite politikalarının çerçevesini belirlemektedir. Hazırlarken, geçmiş dönem uygulamalarımızı kapsamlı şekilde gözden geçirdik. Bilançomuz ile para ve likidite politikası araçlarının kullanım biçimlerini ve sonuçlarını değerlendirdik. İlgili birimlerimizle uzun çalışmalar kapsamlı analizler yaptık. Ayrıca farklı kurum ve sektörlerden temsilciler akademisyenler ve diğer paydaşlarımızla görüş alışverişinde bulunduk. Ortaya çıkan bu politika doküman tüm bu çalışmaların sonucudur. 2021 yılında yol haritasını oluşturan bu politika çerçevesini çok önemsiyoruz.

ENFLASYONU KALICI OLARAK DÜŞÜRENE KADAR SÜRECEK: Birikimli maliyet etkileri emtiadaki artış enflasyon beklentilerindeki riskler enflasyon üzerindeki görünümünü koruyor yukarı önlü risk oluşturuyor. Salgına bağlı küresel risk iştahı ücret politikası belirsizlikler enflasyonun seyri bakımından öne çıkıyor. Bu riskler ile mevcut enflasyon görünümü ilave riskler 2021 yılında sıkı ve kararlı bir duruş sergilemeyi zorunlu kılıyor. Bu çerçevede para politikası kararlarımız fiyat istikrarı önceliğinde alınacak. Enflasyondaki riskleri dikkate alarak enflasyonu düşürmek odağında alarak kararlılıkla uygulayacağız. Gerekirse, politika duruşumuzu daha da sıkılaştıracağız. Enflasyonu etkileyen tüm unsurlar dikkate alınarak kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü işaretler oluşana kadar kararlılıkla sürecek.

HEDEF YÜZDE 5: Enflasyon hedeflemesi rejimini kararlılıkla uygulayacağız. Yüzde 5 enflasyon hedefi korundu. Hükümetle birlikte belirlenen üzerimize düşen sorumluluğun farkındayız. Orta vadeli patikayla uyumlu hedefe kademeli yaklaştıracak şekilde uygulayacağız. Ekim enflasyon raporundaki yüzde 9,4 tahmin hedefine ulaşma kararlılığı içindeyiz. Enflasyon hedeflemesi rejimi gereği sıkılık düzeyini bu tahmin hedefiyle uygun belirleyip uygulayacağız. Sade şekilde belirlenecek ve uygulanacak temel politika aracı repo faizi olacak. Gecelik faizlerde gün içi oynaklığı faiz koridoru ve geç likidite penceresi politika aracı olarak kullanılmayacak. Zorunlu karşılıklar ile diğer TL döviz likidite araçları etkin bir şekilde kullanılacaktır.

AŞIRI DALGALANMAYA MÜDAHALE EDERİZ: APİ portföyünde 202021 16.2 milyar lira için yeniden alım yapılmayacaktır. Nominal portföy büyüklüğü işsizlik sigortasından alınan dahil azami nominal 64 milyar lira seviyesi olarak belirlenmiştir. Önümüzdeki dönemde dalgalı döviz kuru rejimi devam edecektir. Kurlar serbest piyasa koşullarında arz ve talep dengesine göre oluşacak. TCMB olarak kurların yönünü belirleyecek şekilde döviz alım ya da satım işlemi yapılmayacaktır. Sağlıklı işleyiş açısından döviz arz ve talep yakından takip edeceğiz. Kurlarda ekonomik temellerden kopuk aşırı dalgalanmalar görürsek alış ya da satış yönünde müdahalede bulunulacaktır.

DÖVİZDE KADEMELİ YÜKSELİŞ: Döviz rezervlerimizin kademeli yükselişini planlıyoruz. Reeskont kredileri destek vermeye devam edecek. 2021'de 21 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Rezerv biriktirme amacına yönelik diğer araçları şeffaf plan dahilinde uygun koşullarda kullanacağız. Cari işlemler dengesi ve finans hesabındaki gelişmeler ile ters para ikamesi sürecini yakından takip ediyoruz. Sermaye girişlerinin güçlü hale gelmesi yerleşiklerin dolarizasyonun tersine dönmesi, döviz alım ihalesi için önemli işaret olacak. Bu alanda uygun koşulların oluşması için enflasyon beklentisinde kalıcı ve ikna edici düzelme ve risk priminde iyileşme gerektiğinin bilincindeyiz. Para Politikası Kurulu (PPK) 2021 yılında 12 toplantı yapacak. PPK iletişimin şeffaflık öngörülebilirlik doğrultusunda güçlendirmek en önemli çabamız olacaktır. Temel iletişim politikası duyurular ve enflasyon raporudur. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunu bilgilendirme toplantılarımızı yapacağız. Diğer alanlardaki sunum ve konuşmalar da önemli iletişim aracı olacak. Paydaşlarla iletişimin artırılması da önemli olacak. Yatırımcı analist ve ekonomistlerle yapılan teknik içerikli toplantılara devam edeceğiz. Reel sektör temsilcileri ve STK'larla bir araya gelip politikaları onlarla paylaşacağız. Fiyat istikrarının orta ve uzun vadeli kazanımlarına odaklanarak para politikasında kararlılıkla sıkı duruş sergileyeceğimiz enflasyonu düşürerek fiyat istikrarı kazanımları elde edeceğimiz bir yıla giriyoruz. Ekonomideki tüm gelişmeleri enflasyona etkisi nedeniyle değerlendirecek ve politika duruşumuzu fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda belirleyip uygulayacağız.

SORU-CEVAP BÖLÜMÜ

Merkez Bankası’nın bugüne gelene kadar uyguladığı politikaların yanlışlarını düzelttiniz ama bu kararları alan heyet orada oturuyor. Aynı üyeler devam edecek mi? "Enflasyon tahminini işaret ederek yüzde 9,4 hedefi değil enflasyon tahminini tutturmaya çalışacak, MB güçlü göstergeler oluşana kadar devam edecek" dediniz. Güçlü göstergeler nedir? Şeffaf şekilde açıklanmaya devam edecek mi?

Hükümet ile birlikte belirlenen yüzde 5 enflasyon hedefine bağlıyız. Bununla ilgili 2023 yılı itibariyle tüm Merkez Bankası araçlarını kararlı şekilde kullanarak bu hedefi yakalamak için olağanüstü çaba sarf edeceğiz. 100’üncü yılda yüzde 5 enflasyon hedefinin elde edilmesi ve istikrar kazanması bizim açımızdan önemli misyon. Yüzde 9,4, 2021 için belirlenen ara hedef niteliğini taşıyor. TCMB olarak bugün de yüzde 5 hedefine varana kadar belirlemiş olduğumuz patika içinde ara hedefleri gösterge olarak paylaştım. 2021 yılsonu yüzde 9,4 tahmin hedefi mutlaka takip edilmesi gereken elde edilmesi gereken ara hedef niteliğinde. Tüm araçları kullanarak etkili bir politika duruşu sayesinde de bu hedefi oluşturacağız.

TCMB önümüzdeki dönemde her bakımdan faaliyetleriyle ilgili daha şeffaf öngörülebilir bir çerçeve oluşturacak. Bu anlamda çalışmaları başlattık, swap işlemleri dahil olmak üzere kamuoyuna paylaşılması gereken talep edilen farklı frekanslarda hangi verileri paylaşabiliriz. Çalışmaları yakın zamanda tamamlayacağımızı, sizin ifade ettiğiniz swapı daha yakında başlayacağız. TCMB olarak göreve başladığım ilk andan itibaren yoğun bir gayretle ajandamıza uygun olarak yoğun bir mesai çalışma sürdürüyoruz. Bu çalışmaların önümüzdeki süreçte artarak devam etmesini önemli görüyoruz. Kanunda ifade edilen fiyat istikrarı hedefini yakalama konusunda kurumsal olarak tüm mensupları bu bilinç ve yaklaşımda bu hedefe yönelik çaba gösterecek. Ben de başkan olarak tüm ekiple beraber bu çabaları artıracağız.

Rezerv birikimi ile ilgili şeffaf şekilde plan dahilinde güçlendirmeye çalışacağınız belli bir plan mı açıklanacak? Araçlarla ilgili detay alabilir miyiz?

Diğer bütün paydaşlarla önümüzdeki süreçte yakın ve sık toplantılar gerçekleştireceğiz. Hedefi, yapmak istediklerimizi paylaşacağız, sizleri dinleyeceğiz, sizlerin ifade edeceği görüş ve önerileri alacağız. Bunları dikkate alan yaklaşımla yoğun gayret sarf edeceğiz. 2021 yılında TCMB döviz biriktirme rezervlerini artırma ile ilgili bir amaç öngördü. Bunu belirli plan dahilinde önceden açıklayarak şeffaf şekilde açıklayacağız. Daha detaylı çerçeveyi de önümüzdeki süreçte paylaşacağız. TCMB’nin döviz rezervi biriktirme amacı ile dalgalı kur rejiminin oluşturduğu kur düzeyi arasında etkileşim olmamasına özen göstereceğiz. Reeskont kredi dönüşleri kanalından 21 milyar dolar gelişi rezerv katkısı var. Diğer taraftan döviz alım ihalelerini de ölçütler çerçevesinde döviz arz ve talep gelişmelerine bağlı olarak belirleyeceğiz. Ters dolarizasyon ikamesi gelişmelerini yakından izleyeceğiz. Yurtdışı gelişmelerinin kalıcılığını gücünü izleyeceğiz. Tüm bunların üstünde enflasyonun hızlı şekilde düşürülmesi, fiyat istikrarının sağlanması bu amaç etrafında realize ettikçe enflasyon beklentisi ve risk primi aşağıya gelecek. Beklentileri olumlu etkilediği için TL varlıkların cazibesi artacak. O dönemlerde piyasanın döviz arz ve talebinin sağladığı koşullarda rezerv biriktirme politikasını hayata geçireceğiz.

Kasımda faizi artırdığınızda enflasyon için yukarı yönlü gelişme için bir uyarınız olmuştu. Gerçekleşme beklentilerinizle uyumlu muydu? Eğer öngörmediyseniz son enflasyon gelişmeleri öncü göstergeler sizin orta vadeli görünüme ilişkin beklentiyi değiştiriyor mu? Patikayı revize edecek misiniz? Para politikası duruşunuzun yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?

PPK olarak, kasım toplantısından önce teknik birimlerimizden kapsamlı analiz ve değerlendirme aldık. TCMB piyasadaki fiyat hareketlerini önden ve yakından izliyor. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan veri seti buna dayalı oluşan tahminler ve modeller PPK’nın dikkatine getirilmektedir. Döviz kuru oynaklıklarına bağlı fiyatlarda yukarı yönlü hareketin olduğunu PPK'da ifade ettik. Geçici nitelikte olduğu PPK’nın dikkatine getirildiği için kasım kararını bu değerlendirmeler altında yaptık. Her PPK kararı öncesi teknik çalışma bilgilendirmelerini aldıktan sonra yeni gelen verilerin işaret ettiği enflasyon eğilimlerini, risklerini dikkate alarak politika duruşunu belirleyeceğiz. TCMB için 2021 önemli bir yıl. Enflasyonun hızlı şekilde aşağı düşürülmesi yüzde 5 enflasyon hedefine varılması noktasında ciddi anlamda politika bakımından sıkı duruş göstereceğimiz yıl olacak. İhtiyatlı, basiretli bir para politikası duruşu göstermenin önemli olduğunu düşünüyoruz. Önümüzdeki PPK'larda da bu duruşla oluşturacağız.

Bu kadar şeffaflığı vurgularken ve maliyet enflasyonu nedeniyle enflasyon hedeflerinde neden revizyon düşünmüyorsunuz? Ara revizyon olabilir mi?

Enflasyon hedeflemesi rejimi içinde TCMB enflasyon patikası belirlemiş olduğu ara tahmin hedefleriyle ilgili çalışmalarını kamuoyu ile paylaşıyor. Bir sonraki enflasyon raporu ocakta paylaşılacak. Hem geriden gelen birikimli maliyet etkileri var hem de 4. çeyrekte devam eden talep tarafındaki ısınma etkileri var. Emtia fiyatlarında yukarı yönlü riskleri görüyoruz. Hem de 2021 yılında küresel ve ekonominin yerel dinamiklerine ilişkin yukarı veya aşağı yönlü riskler var.

Gelirler politikası yönetilen, yönlendirilen fiyatlarla ilgili kararlar var. Tüm bunları göz önünde bulundurmak suretiyle ihtiyatlı yaklaşımla ocak enflasyon raporunda bunları değerlendireceğiz. Ama tüm bu değerlendirme önümüze veriler olarak o dönem itibariyle veri setine göre olacak. Peşinen söylemem lazım, enflasyon eğilimini aşağı çekecek olan esas güç TCMB'nin araçlarını güçlü ve kararlı şekilde kullanması. Elimizdeki araçları en güçlü şekilde kullanacağız. Aktarım mekanizması üzerinden politika faizinin ikincil piyasa faiz oranları gerek varlık fiyatları, gerek beklentiler gerek döviz kuru kanalından yapacağı etkileşim üzerinden yurtiçi talebin özellikle ithalat fiyatlarının ve finansal istikrarın oluşturacağı çerçeve olacak. Proaktif ve araçları uygun şekilde doğru düzeyde kullanılma enflasyon eğilimlerini aşağı çekecek gücümüz olacak. Araç bağımsızlığı dahilinde TCMB, elindeki araçları güçlü şekilde kullanacak.

Döviz pozisyonunda azalma hızlanmaya başlarsa TCMB ile yaptığı swap ihalelerinde bir azalma görebiliriz. Bu durumda net rezervlerde azalma olabilecek uygun zaman dediğiniz bir nokta olabilir mi? Böyle bir akım olması durumunda doğrudan müdahaleyi mi seçersiniz?

Konuşmamda kısmen değindim önümüzdeki süreçte TCMB fonlama ihtiyacını karşılamaya devam edecek. Gelişmeler de ona işaret ediyor. Cari denge finansmanında daha olumlu çerçeve gelişecek iç talep özellikle kredi kanalı daha ılımlı görünüm arz edecek. Fiyat istikrarı hedefini sağlama yönünde gösterdiğimiz kararlı tutum ve güçlü politika neticesinde risk priminin aşağı gelmesini ve özellikle fiyat istikrarı ve enflasyonun düşüşünü gören vatandaşların ters dolarizasyonu başlatmasını bekliyoruz. Yurtdışı yerleşiklerin de TL cinsi varlıklara yönlendirdiğini görüyoruz. 2021 içinde bir taraftan döviz rezervini artırma amaçlı gelişmeleri artırmak için dikkatli şekilde kullanacağız. Piyasadaki döviz arz ve talebi gelişmeleri TCMB'ye döviz rezervini biriktirmek için imkan oluşturacak, döviz alımlarının önünü açacak gelişmeler. 2021'de bankalarla swap işlemlerini yapmaya devam edecek. Bankacılık sektörü ile çok yakın çalışma ortamımız var. Likidite yönetimi bakımından sürdürülebilir ve sağlıklı kılacak tüm araçları kullanmak suretiyle riskleri yönetebileceğimizi düşünüyoruz.

Döviz rezevrleri eksi 50 milyar dolar. Bu tutarlar doğru mu, bu satış neden yapıldı? Yabancı net şekilde TL’ye girişleri var, lokallerin 7 milyar dolar alımı var. Bu iki yatırımcı grubunun farklı adım atmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

TCMB döviz ve altın işlemlerine ilişkin paylaşılan günlük haftalık aylık veriler var. Bu çerçevede TCMB fonlama ihtiyacını da belirleyen bir şekilde buradan işlemleri çıkarmak mümkün. 2020 içinde ortaya çıkan gelişmeleri piyasaların bu şekilde takip ettiğini biliyorum. Şeffaflıkla ilgili ifade ettiğim husus son derece önemli. TCMB işlemlerine ilişkin olarak tereddütleri gidermek, yatırımcının kamuoyunun bilgilenmesini sağlamak amacıyla şeffaflık politikasını nasıl geliştirebiliriz diye çalışma başlattık. Ocak ile birlikte şeffaflık adımları atmış olacağız. Farklı dökümanlarda yer verilen verilerin yıllık aylık günlük frekansta yayınlanmasına başlamış olacağız. Bu bilgileri sizlerle paylaşacağız.

TCMB olarak piyasadaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Son bir ayda yabancıların Türkiye'ye yönelik para girişlerinde önceki yakın vadeye göre yukarı yönlü gelişme olduğunu görüyoruz. Yurtdışı yerleşikler farklı kanallardan Türkiye'ye gelip yabancı para varlıklarını TL’ye çevirip yatırım yapıyorlar. Ekonominin sağlıklı yapıya kavuşması bakımından ülkenin ihtiyacı tasarrufların karşılanması son derece önemli. Atılacak doğru adımlar ve politikalar sürdükçe yabancıların ilgisinin artarak devam edeceğini düşünüyoruz. Özellikle yurtdışından gelen yatırımların artması ve vade yapısının uzaması ekonominin risk algısını aşağı çekecek, güven artıracak. Bu konuda önümüzdeki dönemde de gerek TCMB olarak ortaya koyacağımız sıkı politika duruşu ve eşgüdümü altında atılacak diğer politika adımlarıyla birlikte güçlü şekilde artacağını düşünüyoruz. Yurtiçi yerleşiklere geldiğimizde ise hepimizin malumu iki farklı grup var. Biri şirketler kesimi şirketler kesiminin kısa vadede özellikle ileriye dönük yükümlülüklerini yerine getirme amaçlı piyasaya gelecek, yabancı varlıkları talep edeceğini düşünüyoruz. Piyasanın sağlıklı oluşması açısından doğru gelişme, kritik olan hane halklarının önümüzdeki dönemde tasarruflarını TL varlıklarını yatırması. En büyük görev bize düşüyor, enflasyonla sıkı mücadele edeceğiz. Enflasyon beklentileri aşağıya geldikçe vatandaşlarımız yurtdışı yerleşikler TL değerinde oluşacak gelişmeye göre tasarruflarını TL varlıklara yönlendirecek. Ters dolarizasyon bir miktar zaman alsa da burada esas görev bize düşüyor. Biz doğru işler yaptıkça vatandaşlar da TL varlıklarına doğru tasarruflarını kaydıracak. Önümüzdeki dönemde yabancı ve yerli yatırımcıların TL varlıkların daha ön plana çıkacağını düşünüyoruz.

Geçen ayki faiz toplantısı öncesindeki öngörülerinize kıyasla kasım enflasyonu ve aralık verilerine bakarak enflasyonun öngörülere göre nereye düşüyor? Beklemek için zaman var mı enflasyon tahminlerden daha hızlı yükseldi? Cumhurbaşkanının para ve ekonomi politikasıyla ilgisini biliyoruz. Bu konudaki düşünceler değişti mi? Net bir şekilde siyasetten aldığınız destek mi var? Sözleriniz çok daha Ortodoks... Sayın başkan, 6 ay sonra siyasetle ters mi düşecek?

Konuşmamda da ifade ettim TCMB olarak enflasyonla ilgili gelişmeleri yakından izliyoruz. Teknik birimler sürekli şekilde saha çalışmasını yürütüyor. Buradan ortaya çıkan sonuçlar her PPK öncesinde PPK dikkatine getiriliyor, değerlendiriliyor, analiz ediliyor. PPK kararları da bu teknik çerçeve içinde ifade edilene göre oluşuyor. Cevabı 2020 yılının son PPK toplantısı sonrasındaki konuşmamda ifade ettim. Para politikası kurulu kararı metni ile paylaşacağız, sonra özetleri yayınlayacağız. Ardından enflasyon raporu yayınlanacak ocakta tüm bu gelişmeleri paylaşacağız.

Benim politik konuda değerlendirme yapmam doğru olmaz. Kamu görevlisi olarak benim vazifem kanunda yer alan fiyat istikrarı amacı ve görevi doğrultusunda gece gündüz çalışmak. Günlerdir çalıştığımız büyük emek verdiğimiz çalışmayı paylaştık. TCMB'nin enflasyona fiyat istikrarına bakışı ve yaklaşımı, araçları, hangi stratejik ölçekler çerçevesinde olacağını, öncelik ve riskleri teker teker paylaştık. Bu bizim yol haritamızdır. Önümüzdeki dönemde alacağımız kararların temellerini oluşturacak. Büyük bir sınav. 2021 sonu geldiğinde oluşturulan tahmin hedefine varmak için elimizdeki araçları kullanmak zorunda olduğumuzu ifade etmiştim. Bu çerçevede yolumuza devam edeceğiz. İş odaklı yaklaşımım olduğu herkes tarafından bilinir. Tüm görevlerde de rasyonel, doğru, gerçekçi bir yaklaşımı hep kendime prensip edindim. Diğer taraftan bir işe girişmişsek, bir hedef koymuşsak, burada herkesi inandırarak aynı hedefin içine alarak yolumuza gidilmesi gerektiğini biliyorum. Böyle bakıyorum. Önümüzde önemli süreç var en doğru şekilde sizlerle etkili iletişimle doğru şekilde yönetmenin gayreti içinde olacağız.