Müzik Emeğinin Durumu Raporu: 2020’de müzisyenlerin yüzde 86’sı hiçbir sosyal yardımdan faydalanamadı

Sevilla Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Doktora Öğrencisi Selda Dudu, Mimar Sinan Üniversitesi Müzikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Evrim Hikmet Öğüt ve Müzik yazarı Özge Ç. Denizci’nin hazırladığı 'Türkiye’deki Müzik Emekçilerinin Çalışma Koşulları ve Gelir Durumları Üzerine Araştırma Raporu', yayımlandı. 21 Haziran Dünya Müzik Günü’nde yayımlanan raporda, müzik emekçilerinin çalışma koşulları ve korona virüsü pandemi sürecinde yaşadıkları ekonomik hak kayıpları ele alındı.

Türkiye’deki bütün müzik emekçilerini kapsayan rapor, 8 Kasım-10 Aralık 2020 tarihleri arasında 410 müzik emekçisinin katıldığı online anket çalışması ve sınırlı sayıda görüşmeye dayanıyor. Anket, yaş, cinsiyet ve eğitim seviyesi gibi demografik soruları da içeren ve ağırlıklı olarak çalışma koşullarına ve gelire odaklanan 30 adet kapalı ve bir adet açık uçlu soru içeriyor.

MÜZİK EMEKÇİLERİNİN YÜZDE 86’SI HİÇBİR SOSYAL YARDIMDAN FAYDALANAMADI

Araştırmaya katılan müzik emekçilerinin 212'si İstanbul’da yaşıyor. Geri kalan katılımcıların dağılımı ise İzmir’den 42, Ege’den 41, Ankara’dan 30, Marmara’dan 23, Akdeniz‘den 20, Doğu Anadolu’dan 13, Güney Doğu Anadolu’dan 12, Karadeniz’den 10 ve Orta Anadolu’dan 7 kişi olarak yer alıyor. Rapora göre katılımcıların sadece yüzde 14’ü 2020 yılı içinde devlet, belediye, özel şirketler ya da sivil toplum kuruluşlarından gelirlerine ek olarak karşılıksız nakdi veya ayni yardım almaktayken, 354’ü yani yüzde 86’sı hiçbir sosyal yardımdan faydalanamadı.

Korona virüsü sürecinde güvencesiz kalan sektörlerden biri de müzik sektörü oldu. Sokağa çıkma yasaklarından devam eden müzik kısıtlamalarına kadar tüm uygulamalar müzikle yaşamını sürdüren emekçileri derin bir yoksullukla baş başa bıraktı. Bu süreçte onlarca müzik emekçisi yaşamına son verdi.

Raporda yer alan bir diğer araştırmada, Türkiye’de müzik emekçilerinin pandemi öncesinde de karşı karşıya oldukları genel çalışma koşulları ve gelir durumları hakkında somut veri de sağlandı. Araştırma ayrıca, pandemi sürecinin istihdam ve ücret üzerindeki etkilerine de ışık tutuyor. 

MÜZİK EMEKÇİLERİNİN YÜZDE 63'NÜN SOSYAL GÜVENLİK KAYDI YOK

Müzik emekçilerinin iş yaşamına ve çalışma koşullarına yönelik birçok sorunun da tespit edildiği raporda, ankete katılanların yüzde 63’ünün hiçbir sosyal güvenlik kaydı olmadan çalışmak zorunda olduğu belirtildi. SGK verilerine göre, 2020 yılında Türkiye genelinde çalışanların yüzde 30’unun kayıt dışı istihdam edildiği belirtiliyor ancak anket sonuçları, müzik sektöründe kayıt dışı çalışma oranının Türkiye genelinin iki katından fazla olduğunu aktarıyor.

Müzik sektöründe yarı zamanlı çalışma oranı ise neredeyse yüzde 70. Yarı zamanlı çalışmada SGK kaydının yapılma oranı sadece yüzde 29. SGK’sız çalışma ve bunun yarattığı gelecek kaygısı, görüşmelerde de en fazla öne çıkan temalardan biri oldu. 

ORTALAMA AYLIK GELİR, 3 BİN 129 LİRA

Anket çalışmasına katılan müzik emekçilerinden yüzde 71’i müzik alanındaki işine ek olarak gelir elde etmek amacıyla ikinci bir iş aradığını belirtti. Raporda aktarılanlara göre, ikinci bir iş aramaya duyulan ihtiyaç, yüzde 71’e varan bir düzeyde.

Rapora göre, müzik emekçilerinin 2020 yılında ortalama aylık geliri 3 bin 129 lira olarak tespit edildi. Ortalama aylık gelirdeki düşüşün yanı sıra, asgari ücret altında gelir elde eden müzik emekçilerinin oranının yüzde 31’den, tam iki katına yükselmesi ve en yüksek gelir grubunun yüzde 18’lik bir orandan yüzde 6’lık bir orana gerilemesi, müzik sektörü çalışanlarının pandemi sürecinde uğradığı gelir kaybını sayısal olarak somutlaştırdı.