KDP Irak Cumhurbaşkanlığına aday gösteremeyecek

Irak Federal Mahkemesi, cumhurbaşkanlığı adaylığı için başvuru sürecinin yeniden başlatılmasının yasaya uygunluğunu görüşmek üzere Salı günü yaptığı toplantıda, cumhurbaşkanlığı adaylığına yeniden kapı açılamayacağına hükmetti.

Bu koşullar altında, Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) seçilme yeterliği olmadığı gerekçesiyle adaylığı düşürülen önceki cumhurbaşkanı adayı Hoşyar Zebari yerine yeni bir aday belirleme olasılığı kalmadı. 

Cumhurbaşkanlığı sürecinde karar Başkanın değil parlamentonun kendisinin

ANHA'nın haberine göre, Federal mahkeme, cumhurbaşkanlığı için adayların yeniden belirlenebileceğine ilişkin kararı verme yetkisinin parlamento başkanında değil, parlamentonun kendisinde olduğuna hükmetti. 

7 Şubat'ta gerçekleşmesi beklenen Irak cumhurbaşkanlığı seçimleri, partilerin oturumu boykot etmesi nedeniyle yapılamamıştı. Irak parlamentosu başkanı Muhammed Halbusi 9 Şubat'ta Irak Cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık başvuru sürecini yenileme kararını aldıklarını açıklamıştı. 

Başkan Halbusi'nin aldığı kararı yerinde bulmayan bağımsız parlamenterlerden Basım Xeşan, kararın yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Federal Mahkemeye şikayette bulunmuştu.

Parlamento başkanının kararına ilişkin şikayeti değerlendiren Federal Mahkeme, kararın yasaya uygun olmadığına hükmetti.

Mahkeme 14 Şubat'ta aldığı bir başka kararla da halen görevdeki Cumhurbaşkanı YNK'li Berham Salih'in görev süresi sona ermiş olsa da meclis yeni cumhurbaşkanını seçinceye kadar görevlerini yürütmeye devam edeceğini duyurmuştu. Salih bu görevi sürdürüyor.

Cumhurbaşkanlığı seçimi neden tıkandı?

Irak'ta 2003'teki ABD işgali sonrası kurulan siyasi denklem gereği cumhurbaşkanı Kürtlerden, başbakan Şiilerden ve meclis başkanı da Sünnilerden seçiliyor.

Cumhurbaşkanlığı makamı ile ilgili olarak ülkede Kürtlerin temsil edildiği iki büyük partiden Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ortak bir aday üzerinde anlaşamayınca ayrı adaylarla seçime katılma kararı almışlardı. 

KDP'nin adayı Hoşyar Zebari'nin adaylığı Irak Federal Yüksek Mahkemesince seçilme yeterliği olmadığı gerekçesiyle düşürülünce Sadr Hareketi, Sünniler ve KDP 7 Şubat'ta Cumhurbaşkanını seçmek üzere toplanan Meclis oturumunu boykot etmiş ve 329 sandalyeli Parlamentoda oturuma yalnızca  58 milletvekili katılmıştı. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için adayların Parlamentonun üçte ikisinin oyunu alması gerekiyor.

Öte yandan Meclis'te 9 Ocak'taki açılış oturumunun ardından en geç 1 ay içinde yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gerekiyor. Bunun ardından seçilen Cumhurbaşkanı, seçimde en fazla sandalyeyi elde eden partinin liderini hükümeti kurmakla görevlendiriyor.

AA'nın haberine göre, Kürtlerin kendi aralarında Cumhurbaşkanı konusunda uzlaşı sağlayamaması nedeniyle koalisyon görüşmelerini KDP ile yürüten Sadr ve Sünniler de KYB'nin adayına destek vermediler ve süreç bu yüzden uzadı. 

Sadr diğer Şii gruplardansa Mesut Barzani liderliğindeki KDP ve Sünni gruplarla hükümet kurmak istiyor. Bu da İran'a yakın Şiilerin daha da agresifleşmesine ve sert tepkiler vermesine yol açıyor.