İran’da protestolar: 100 günde 507 kişi yaşamını yitirdi

İran'da "başörtüsünü düzgün bağlamadığı" için "ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Jîna Mahsa Amini'nin 16 Eylül'deki ölümüyle başlayan protestolar, 100 günü geride bıraktı.

İranlı güvenlik güçlerinin şiddetle karşılık verdiği ve bugüne kadar iki kişinin protestolarla bağlantılı olarak idam edildiği ülkedeki can kayıplarıyla ilgili bilgi paylaşan başkent Tahran merkezli İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRANA) 17 Eylül - 25 Aralık 2022 tarihleri arasında İran'da 507 protestocunun hayatını kaybettiğini duyurdu.

Buna göre, 100 günü geride bırakan protestolar sırasında 69 çocuk ve "rejim güçlerine" mensup 66 kişi yaşamını yitirirken 664'ü öğrenci olmak üzere toplam 18 bin 516 protestocu gözaltına alındı veya tutuklandı.

HRANA verileri ayrıca protestoların İran'ın 161 şehrine ve 144 üniversitesine yayıldığını gösterdi.

"Britanya ile bağlantılı 7 kişi gözaltında"

Öte yandan, İran Devrim Muhafızları, hükümet karşıtı protestolarla ilgili dün (25 Aralık) bir açıklama yaparak "aralarında çifte vatandaşların da olduğu, Britanya ile bağlantılı" yedi kişiyi gözaltına aldıklarını duyurdu.

Iran International haber ajansının haberine göre, İran devlet medyasında yayınlanan açıklamada, "Son dönemde yaşanan protestoların Birleşik Krallık ile bağlantılı önde gelen liderleri İran Devrim Muhafızları'nın istihbarat servislerince ülkeyi terk etmeye çalışırlarken gözaltına alındı" denildi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığı, İranlı yetkililerden konuyla ilgili bilgi almaya çalıştıklarını söyledi.

2 kişi idam edildi

"Ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Jîna Mahsa Amini'nin ölümüyle başlayan protestolar ile bağlantılı olarak bugüne kadar iki kişinin idam cezası infaz edildi.

Bu kişilerden ilki, Tahran'daki protestolar sırasında gözaltına alınan ve "ateşli olmayan silahla vatandaşları tehdit ettiği ve bir güvenlik görevlisini yaraladığı" gerekçesiyle idama mahkum edilen Muhsin Şikari'ydi.

Şikari, 8 Aralık sabahı idam edildi.

İranlı yetkililer, Meşhed kentinde "iki kolluk kuvvetini bıçaklayarak öldürme" suçlamasıyla yargılanan Macit Rıza Rahnavard adlı protestocunun 12 Aralık'ta "halka açık bir şekilde" idam edildiğini açıkladı.

BBC'nin aktardığına göre, İranlı avukat Pegah Bani Haşimi, Rahnavard gözaltına alındıktan 23 gün sonra idam cezasının infaz edildiğini, daha önce bu kadar hızlı bir idam infazının görülmediğini söyledi.

İnsan Hakları Örgütü'nün raporunda da gösterilerde gözaltına alınanlardan en az 39'unun dava dosyasının idam istemiyle mahkemeye gönderildiği, bu kişilerden 11'i hakkında idam kararı verildiği hatırlatıldı.

Anadolu Ajansı'nın (AA) haberine göre, idama mahkum edilen protestoculardan Rıza İslamdost, Eyüb Agliyani, Ferzad Tehzade, Hejir Ahmedi, Himen Şahi ve Muhammed Burugani'nin ayrı bir hapishaneye nakledildikleri ve idam için bekletildikleri ifade ediliyor.