İran'da protestolar genişliyor, öldürülen gösterici sayısı artıyor

İranlı yetkililer, Salı günü boyunca, ahlak polisinin göz altında tuttuğu Mahsa Amini'nin ölümünün üzerinden beş gün geçmesine karşın dinmeyen öfke dalgası sırasında üç kişinin daha öldürüldüğünü söyledi. 

Reuters'in son güncellemelerine göre, Resmi kaynaklar, geçtiğimiz hafta Tahran'da "tesettüre uygun olmayan" giyimi gerekçesiyle gözlatına alındıktan sonra hayatını kaybeden Doğu Kürdistanlı 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ölümü sonrasında Cumartesi'den beri süren protestolarda toplam yedi kişinin öldürüldüğünü söylüyor.

Kürt insan hakları grubu Hengaw'ın raporlarına göre, üçü Salı günü olmak üzere, huzursuzluğun özellikle yoğun ve ölümcül olduğu ülkenin kuzeybatısındaki Kürt bölgeleri ve dolaylarında güvenlik güçlerince yedi protestocu öldürüldü.

Yetkililer, protestocuların güvenlik güçlerince öldürdüğünü reddediyor. 

Hengaw ayrıca Kürdistan eyaletinde internet erişiminin kesildiğini açıkladı. İnternet yasakları gözlemevi NetBlocks, İran'ın genellikle engellemediği tek büyük sosyal medya platformu olan Instagram'a erişimi kısıtladığını söyledi. NetBlocs'tan bir üst düzey yetkili, son zamanlarda İnstagram'ın ülkede yaklaşık 48 milyon kullanıcıya ulaştığını söyledi.

İran İletişim Bakanı yetkililerin güvenlik nedenleriyle internet hizmetlerini kesintiye uğratabileceğini söylediği demecinin yayılmasından sonra sözlerinin yanlış alıntılandığını söyledi. 

Amini'nin öldürülmesi huzursuzlukları keskinleştirdi

Amini'nin ölümü, İslam Cumhuriyeti'ndeki özgürlükler ve yaptırımlarla sarsılan ekonominin de içinde olduğu birçok konuda öfkenin açığa çıkmasına neden oldu. Kadınlar protestolar sırasında hicablarını yakarken, kimileri de sokakta saçlarını kesti.

Cumartesi günü Amini'nin Kürdistan eyaletinin Saqqez kentinde kaldırılan cenazesinde başlayan protestolar, güvenlik güçlerinin tepkileri  bastırmaya çalışması nedeniyle ülkenin pek çok kentine yayıldı. 

Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney, Çarşamba günü, 1980-88 İran-Irak savaşını anmak için  yaptığı konuşmada, su kıtlığı nedeniyle geçen yıl sokak çatışmalarından bu yana İran'ın en büyük huzursuzluklarından biri olan protestolardan söz etmedi. 

Hamaney'in yüksek yadımcılarından biri bu hafta Amini'nin ailesine başsağlığı diledi, davayı takip edeceğine söz verdi ve ruhani liderin genç kadının ölümünden etkilendiğini ve acı duyduğunu söyledi.

TIKLAYIN-İran | "Ahlak polisi"nin Mahsa'yı başına vurarak öldürdüğü kanıtlandı

Şiraz'da bir polis, Kirmanşah'ta iki gösterici öldürüldü

Resmi IRNA haber ajansı, Salı günü güneydeki Şiraz kentinde "Bazı kişilerin polislerle çatışmaya girmesi sonucunda bir yardımcı polisin öldüğünü, dört polis memurunun da yaralandığını" haber verdi. Bir yetkili de Şiraz'da 15 protestocunun tutuklandığını söyledi.

Kirmanşah Savcısı Salı günü çıkan ayaklanmalarda iki kişinin öldürüldüğünü söyledi. Yarı resmi Fars haber ajansının aktardığına göre, savcı Karami, "Bunun devrim karşıtı unsurlar tarafından yapıldığından eminiz çünkü kurbanlar güvenlik aygıtının envanterinde olmayan  silahlarla öldürüldü." dedi.

Kürdistan polis şefi, yarı resmi Tasnim haber ajansına Çarşamba günü yaptığı açıklamada, bu hafta başlarında Kürdistan eyaletinde dört kişini öldürüldüğünü doğruladı. Öldürülenlerin güvenlik güçlerinin kullanmadığı bir tür kurşunla vurulduklarını söyleyen yetkili, "çetelerin" ölümleri polis ve güvenlik görevlilerine yıkmayı amaçladığını ileri sürdü.

Hengaw, son dört gün içinde hükümet güçlerinin "doğrudan ateşi" sonucu öldüğünü açıkladığı yedi Kürt protestocunun yanı sıra toplam 450 kişinin de yaralandığını söyledi. Reuters, kayıp raporlarını bağımsız kaynaklara doğrulatamadı. 

"Diktatöre ölüm"

Sosyal medyada paylaşılan videolar da göstericilerin İslam Cumhuriyeti'nin alametlerine zarar verdiğini ve güvenlik güçleriyle karşı karşıya geldiğini gösteriyor.

Bir videoda, kuzeydeki Sari kentinde İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ayetullah Ruhullah Humeyni'nin belediye binasının cephesini kaplayan resmini yırtan bir adam görüntülendi.

Yarı resmi ISNA haber ajansı, birçok kentte toplam 12 ambulansın saldırıya uğradığını ve bankaların ve kamu binalarının zarar gördüğünü söyledi. Protestocular ambulansların polis taşımak ve göstericileri gözaltına almak için kullanıldıklarını söylediler

1500 tasvir tarafından paylaşılan bir videoda, Çarşamba günü Tahran'da yüzlerce kişi Tahran Üniversitesi'nde "diktatöre ölüm" diye bağırarak yeniden miting yaptı.

Devlet medyası ve yetkililer, protstoları "devrim karşıtı unsurlar"ca gerçekleştirilen ayaklanmalar olarak tanımlıyor. 

İran Devrim Muhafızları çatısı altındaki paramiliter Basiç teşkilatı üyeleri Çarşamba günü Tahran'da gösteicilere karşı gösteri yaptılar.  "Ahlak polisi bahane, hedefleri rejimin kendisi" sloganları attılar.