İran, Kürt imamı idam cezasına mahkum etti

Norveç merkezli insan hakları örgütü Hengaw, Kürt din insanı Muhammed Khezrnejad'a (45) "ülkenin toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına zarar vermek" iddiasıyla idam; "rejim karşıtı propaganda" iddiasıyla 15 yıl hapis cezası verildiğini duyurdu. 

Karar, Yargıç Reza Najafzadeh başkanlığındaki İran İslam Devrim Mahkemesi'nin Urmiye'deki üçüncü şubesince alındı.

Khezrnejad’ın ailesine yakın kaynakların Hengaw'a verdiği bilgiye göre; kararın yalnızca İran İstihbarat Bakanlığı'ndan gelen raporlara dayandığını ve din adamının savunmasını sunma fırsatının bulunmadığını belirtti.

Ne olmuştu?

Khezrnejad, Bokan Eftekhari Camii'nde "Jin, Jiyan ve Azadi"  gösterilerinde yaşamını yitiren Esad Rahimi'nin cenazesinde yaptığı konuşmadan kısa bir süre sonra tutuklandı.

Khezrnejad konuşmasında İran hükümetinin protestoculara karşı şiddet uygulamasını eleştirmişti. Kürt imam konuşması ardından Kasım 2022'de oğlu Yaser ile birlikte evinden gözaltına alındı.

Hengaw, baba-oğul 100 gün boyunca yoğun işkenceye maruz kaldı ve oğlu bir süre sonra serbest bırakıldı. Kürt imam ise kendi aleyhinde ifade vermeye zorlandı.

Jina Mahsa Amini ve "jin, jiyan, azadi" eylemleri

Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a 13 Eylül 2022’de akrabalarını ziyarete giden 22 yaşındaki Jîna Mahsa Amini, kardeşinin kullandığı aracı durdurularak ahlâk polisince gözaltına alınmıştı.

Kardeşine, “nasihat edilip” serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti. Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Amini'nin ahlâk polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

Amini’nin ölümünün ardında İran’da “Jin, jiyan, azadi” eylemleri başladı. Ülke genelinde binlerce kişi gözaltına alındı. Yüzlerce kişi eylemlere katıldığı için çeşitli gerekçeler ön sürülerek idam edildi.