İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Pezeşkiyan ile Celili ikinci tura kaldı

İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, bakanlık binasındaki seçim merkezinde düzenlediği basın toplantısında oy sayım işlemlerinin tamamlandığını açıkladı. Ülke genelinde 59 bin sandıkta toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanıldığını belirten İslami, Pezeşkiyan'ın 10 milyon 415 bin 191 oy aldığını ve oy oranının yüzde 42,5 olduğunu söyledi.

İslami, oyların 9 milyon 473 bin 298'ini alan Celili'nin ise yüzde 38,6 oy oranı ile seçimin ilk turunu ikinci sırada tamamladığını ifade etti. Buna göre, reformist aday Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz'da yapılacak ikinci tur seçimlerde yarışacak. Diğer adaylardan Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 13,8 ile üçüncü, Mustafa Purmuhammedi ise yüzde 0.8 ile dördüncü sırada yer aldı.

Seçime katılımın yüzde 40 civarında kaldığını belirten İslami, geçersiz oy sayısının 1 milyon 56 bin 159 olduğunu da ekledi. AA muhabiri, İran'daki seçimlerde ikinci turda yarışacak reformist aday Mesud Pezeşkiyan ve muhafazakar aday Said Celili'nin profillerini derledi.

Mesud Pezeşkiyan

Reformist siyasetçi Mesud Pezeşkiyan, 29 Eylül 1954'te Mahabad'da İranlı Türk bir ailede doğdu. Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olan Pezeşkiyan, İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı. Genel cerrahi ihtisasını Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinde tamamladı ve 1993 yılında kalp cerrahisi yan dal uzmanlığını aldı.

Pezeşkiyan'ın siyasi kariyeri, 1997'de eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak başladı. 2001-2005 yılları arasında Sağlık Bakanı olarak görev yaptı. 2008'de yapılan Genel Seçimlerde Tebriz Milletvekili olarak meclise giren Pezeşkiyan, 2016'da İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak 4 yıl görev yaptı. 1 Mart'ta yapılan Milletvekili Seçimlerinde Tebriz'den birinci sırada meclise girdi.

Pezeşkiyan, reformistlerin tek adayı olarak seçimlere katıldı ve eski Cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ile Hasan Ruhani'nin yanı sıra eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'in de desteğini aldı. Seçim kampanyalarında etnik ve mezhebi ayrımcılık ile zorunlu başörtüsü sorunlarına vurgu yaptı ve ekonomi ile adalet konusundaki sorunları çözme vaadinde bulundu.

Said Celili

Muhafazakar siyasetçi Said Celili, 6 Eylül 1965'te Meşhed'de doğdu. Tahran’daki İmam Sadık Üniversitesinde Siyasal Bilimler okuyan Celili, İran-Irak Savaşı’nda İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Besic üyesi olarak savaşa katıldı ve sağ bacağı ampute edildi.

Savaştan sonra Dışişleri Bakanlığı'nda görev alan Celili, 2001'de İran lideri Ali Hamaney'in ofisinde danışmanlık görevine getirildi. 2005'te Mahmud Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanlığı döneminde Dışişleri Bakanlığının Avrupa ve Amerika İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı olarak atandı. 2007'de Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri oldu ve Batı ile nükleer müzakerelerde görev aldı.

Celili, 2013'te Ruhani'ye karşı cumhurbaşkanlığına aday oldu ancak üçüncü sırada yer aldı. 2021'deki seçimlerde İbrahim Reisi lehine adaylıktan çekildi. Celili, seçim kampanyalarında mevcut statükoyu sürdürme niyetinde olduğunu belirtti ve Batı ile ilişkilerde mesafeli tutumuyla tanındı.

Seçim Katılımı

İran'daki 14'üncü Dönem Cumhurbaşkanlığı Seçimleri'nde katılım yüzde 40 oldu ve bu, ülke tarihindeki en düşük katılımlı cumhurbaşkanlığı seçimi olarak kaydedildi. İran İçişleri Bakanlığı, toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanıldığını ve Tahran eyaleti genelinde ve Kum'da önceki seçime göre katılım oranlarında artış olduğunu açıkladı. 2021'de yapılan seçimlerde katılım yüzde 48,8 olmuştu.