Irak’ta gerginlik: Yargı işlemlerini askıya aldı

Irak’ta Şii siyasi ve dini lider Mukteda es-Sadr yanlıları, Yüksek Yargı Konseyi önünde çadır kurarak oturma eylemi başlattı.

Ekim 2021’de yapılan genel seçimin galibi Sadr, yaklaşık bir senedir hükümet krizinin çözülemediği ülkede yargıdan meclisin feshedilmesini istemiş, ancak Yüksek Yargı Konseyi böyle bir yetkileri olmadığını söylemişti. Sadr yanlıları bunun üzerine konsey binasının önüne gitti.

Yüksek Yargı Konseyi, gelişmeler üzerine ülkede kendine bağlı tüm mahkemeler ile Federal Mahkemede adli işlemleri askıya alma kararı verdi.

Rûdaw’ın aktardığına göre, Yüksek Yargı Konseyi yaptığı açıklamada, mahkemeye baskı uygulamak amacıyla tehdit telefonu aldıklarını söyledi.

Buna göre, yapılan açıklamada, “anayasaya aykırı ve yasadışı gösterilere” yanıt olarak Yüksek Yargı Konseyi’nin, Federal Yüksek Mahkeme ve ilgili mahkemelerin çalışmalarını durdurma kararı aldığı belirtildi.

Başbakan ziyaretini yarıda kesti

Irak resmi haber ajansı INA’ya göre, Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi de Sadr Hareketi destekçilerinin Yüksek Yargı Konseyi önündeki oturma eyleminden dolayı Mısır ziyaretini erken bitirme kararı aldı.

Başbakan Kazımi, “Yargı faaliyetleri askıya alınırsa ülke ciddi risklerle karşı karşıya kalır. Gösteri hakkı anayasada belirtilmiş. Ancak bu, devlet kurumlarını koruma çerçevesinde olmalı” dedi. Kazımi ayrıca tüm siyasi liderlere “ulusal diyalog” çağrısı yaptı.

Meclis başkanından açıklama

Irak Meclis Başkanı Muhammed Halbusi de olaylara ilişkin ikinci açıklamasında, Yüksek Yargı Konseyi önündeki eylemi eleştirdi.

Geçen yıl “şeffaf” bir seçimi geride bıraktıklarını ve bunun ardından siyasal sistemde reform hedeflediklerini söyleyen Halbusi, şöyle devam etti:

Ancak maalesef bugün geldiğimiz noktada durum eskisinden daha geride. Ülkede, yasama ve yargı organı atıl durumda.

Hükümet ise günlük işleri yürütme hükümeti. Hepimiz anayasaya başvurarak sorumluluk almalı ve gittikçe meşruiyetini kaybetmek üzere olan ülkeyi içinde bulunduğu krizden kurtarmalıyız. Aksi halde, uluslararası toplum Irak devletini ve buradaki siyaseti tanımama yoluna gidecek.

Meclis Başkanı Halbusi, kısa süre önce yaptığı ilk açıklamada da yargıya destek vererek, “Husumetimiz, anlaşmazlığa düştüğümüzde hepimizin başvuracağı yer olan yargıyla olmamalı” demişti.

BM: Devlet kurumlarına saygı gösterilmeli

Birleşmiş Milletler (BM) Irak Temsilciliği de göstericilere sağduyu çağrısında bulundu. Açıklamada, “Protestolar, demokratik haktır. Ancak devlet kurumlarına saygı gösterilmeli. Yargı Konseyi dahil bu kurumlar engel olmadan Irak halkına hizmet etmek için çalışmasını sürdürmeli” dendi.

Eski milletvekilleri hakkında tutuklama kararı

Bu arada Yüksek Yargı Konseyi, Mukteda es-Sadr’ın Hareketine bağlı eski milletvekili ve Hareketin lider kadrosundan Sabah es-Saadi ile Şeyh Muhammed es-Saadi hakkında yargıyı eleştiren sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklama kararı çıkardı.

Sadr destekçilerinin protestoları

Irak’ta Ekim 2021’de yapılan seçimlerden galip çıkan Şii siyasi ve dini lider Mukteda es-Sadr, hükümeti kuramayınca siyasetten çekilmişti.

Sadr’a bağlı milletvekillerinin çekilmesi sonrası hükümet kurma işi rakibi olan Koordinasyon Çerçevesi’ne geçmişti.

Koordinasyon Çerçevesi, 25 Temmuz’da başbakan adayı olarak eski Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Muhammed Şiya Sudani’yi seçtiğini duyurmuştu.

Mukteda es-Sadr’ın destekçileri, İran destekli Şii Koordinasyon Çerçevesi’nin başbakan adayı Sudani’yi protesto etmek için 27 Temmuz 2022’de Irak’ın başkenti Bağdat’ta hükümet binaları ve yabancı misyon temsilciliklerinin bulunduğu Yeşil Bölge’yi basarak meclis binasına girmişti. Protestocular, meclis binasında süresiz oturma eylemi başlatmıştı.

Mukteda es-Sadr, Irak Meclisi’nde oturma eylemi yapan destekçilerine 2 Ağustos’ta meclis binasını terk etme çağrısında bulunmuştu. Protestocular da bu çağrıya uyarak binadan ayrılmıştı.