İMO Van Şubesi: Van yeni bir depreme hazır değil

Maraş merkezli depremlerin ardından, gözler uzmanların uyardığı bölgelere çevrildi. 2011 yılında 7,2 ve 5,6 büyüklüğünde iki büyük deprem yaşayan Van da uzmanlar tarafından uyarılan şehirler arasında yer alıyor. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Van Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Yüksek İnşaat Mühendisi Bayram Akbaş’ın yapmış olduğu araştırmaya göre Van’ın yapı stokunun üçte biri riskli. Derhal önlem alınması gerektiği uyarısında bulunan Akbaş, “Van yeni bir depreme hazır değil” dedi.

Daha önce yapmış oldukları bir çalışmanın sonuçlarını paylaşan Akbaş, yeni yapılan binaların bile birçoğunun depreme dayanıksız olduğunu vurguladı. Van’ın merkez İpekyolu ilçesinin Ali Paşa Mahallesi'nin pilot bölge olarak belirlendiği çalışmanın sonuçları hakkında Akbaş şöyle konuştu: “Ali Paşa Mahallesi'nin yapı stokunun risk haritasını çıkarmak için sokak taraması yöntemi ile iki yıllık bir çalışma yürüttük. Çalışmanın sonucunda mahalledeki yapı stokunun üçte birinin riskli olduğunu gördük. Üstelik bu mahallede yer alan binaların büyük bir çoğunluğu 2011 depreminden sonra inşa edilen yeni sayılabilecek olan yapılardır. Bu riskli olarak tespit ettiğimiz yapıların bir an evvel detaylı analizlerinin yapılması gerekiyor. Çok riskli görülen yapıların da bir an önce yıkılması gerekiyor. Ayakta duracak halleri yok. Bunlar hem dışarıdan gözle görülebilir durumda hem de olumsuzluk parametrelerine sahip olan binalardır.”

'DERS ALMADIK, ALMIYORUZ'

Van’ın 2011 yılında yaşadığı iki büyük depremin ardından halen ders çıkarılmadığını söyleyen Akbaş, inşa edilen binaların, yapılan uygulamaların ve denetimlerin yetersiz olduğunu vurguladı. “Ders almadık, almıyoruz” diyen Akbaş, tek bir suçlunun olmadığını belirtti. Akbaş, “Bir binanın inşa sürecinde bulunan müteahhitten, mimara, mühendise ve denetlemek ile görevli olan kurumlara kadar herkesin suçu var. Ruhsat alınırken ne yapı denetimi ne de belediyelerde projeyi inceleyen teknik personeller yerinde inceleme yapmıyor. Özellikle bitişik nizamda inşa edilen binaların döşeme seviyelerin aynı olmaması önemli bir olumsuzluk parametresidir. Bir deprem esnasında döşemeden akan yük, bitişiğindeki binanın kolonlarına zarar verecektir ama teknik personel sahaya inip bunu gözlemlemiyor. Bunu gözlemlemeden ruhsat veriliyor” diye konuştu.

'HASAR ALDIĞI HALDE GÜÇLENDİRİLMEMİŞ YAPILAR ARASINDA HASTANELER VE İŞ MERKEZLERİ DE VAR'

Van’da 2011 depreminden sonra bir hasar tespit çalışması yapıldığını ama yapıların yaklaşık yüzde 60’ına ulaşılabildiğini belirten Akbaş, deprem öncesi yapılarla ilgili şöyle konuştu: “Depremden önce inşa edilmiş, hasar almış, güçlendirilmiş veya güçlendirilmemiş yapılar var. Bunun içinde hastaneler ve iş merkezleri de var. Bu binaların bir an önce tespit edilip detaylı analizlere sokulması gerekiyor. Bu binaların yeni bir depremi kaldırıp kaldıramayacağının araştırılması gerekiyor. Yıkılması gerekenlerin yıkılması, güçlendirilmesi gerekenlerin güçlendirilmesi gerekiyor.”

'AKBAŞ, HAKKARİ VE YÜKSEKOVA'YA DA DİKKAT ÇEKTİ'

Akbaş, Van’da durumun vahim olduğunu, yapıların birçoğunun 2018’de çıkarılan deprem yönetmeliğine göre yapılmış olsa bile olası bir deprem durumda yapı stokunun yüzde 40’ına yakınında yıkılma, göçme ya da ağır hasar olabileceğini öngördüklerini belirtti. Van’ın komşu illerine göre nispeten daha dirençli olduğunu söyleyen Akbaş, Hakkari ve Yüksekova’daki yapı stokuna da dikkat çekti. Akbaş’a göre olası bir depremde özellikle Yüksekova’nın yapı stokunun oldukça etkilenebileceğini vurguladı.

'ZAMLAR YAPILARIN KALİTESİNİ DE ETKİLEDİ'

Akbaş, ekonomik krizin de yapıların kalitesine doğrudan etki ettiğini belirtti. Demir, çimento, kum, briket ve diğer inşaat malzemelerine gelen zamların sonucunda bazı müteahhitlerin işçilik başta olmak üzere birçok kalemden kısmaya gittiğini söyleyen Akbaş, “Maalesef birçok müteahhidin önceliği daha fazla para kazanmak olmuş. Elbette etik değerlere uyan müteahhitleri tenzih ederek söylüyorum. Umarım artık ders çıkarılır. Paranın insan canından kıymetli olmadığı anlaşılır” dedi.

'VAN’DA BİR HATAY, BİR MARAŞ OLABİLİR'

Maraş merkezli depremlerin, enkaza dönüştürdüğü illere bakıldığında 2021-2022 yıllarında yapılan bazı binaların da yıkılmış olduğunu gördüklerini belirten Akbaş, “Deprem yaşamış bir şehir olan Van’da bile 2022 yılında inşa edildiği halde riskli olan yapılar var. Son yaşadığımız depremin ardından çıkıp yıkılan binaların sadece yüzde 5’inin 2018 yılında çıkarılan deprem yönetmeliğinden sonra yapıldığını söylüyorlar. Bizim bunu kaybetme lüksümüz yok. Yüzde 5 ne demektir? Yüzde sıfır olması lazım. Yeni inşa edilmiş bir bina nasıl depreme dayanıksız olur? Nasıl yüzde 5’lik bir rakamla övünülebilir? Bu çok ciddi bir orandır. Derhal riskli binaların tespit edilmesi lazım. Aksi takdirde Van da bir Hatay, bir Maraş olabilir” diye konuştu.