Dünyanın gözü Tayvan'da: ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi, Çin'in askeri tehdidine rağmen Tayvan'a indi!

Pelosi'yi taşıyan ABD devletine ait uçak, Taipei Havalimanı'na yerel saatle 22.40 (TSİ 17.40) sıralarında indi. Pelosi ile delegasyonunu havalimanında Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu ve ABD'nin Tayvan'daki en yüksek yetkili temsilcisi Sandra Oudkirk karşıladı.

Pelosi'yi taşıyan uçak bugün Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'dan havalanmış ve Çin'in üzerinde hak iddia ettiği itilaflı adaya doğru yola çıkmıştı. Yerel kaynaklara göre Pelosi yarın (3 Ağustos) Devlet Başkanı Tsai Ing-Wen ile görüşecek.

Pelosi'nin Tayvan'a inmesiyle dünya gözlerini Pekin'in vereceği potansiyel karşılığa çevirdi. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı'nın ziyareti, Çin'in tehditlerinin etkisiyle günün en önemli gündem başlığı haline geldi. FlightRadar24 uçuş takip uygulamasında Pelosi'nin Tayvan yolculuğunu bir noktada 300 bin kişi takip etti.

Çin Devlet Başkanı Şi Jingping, geçen hafta yaptıkları telefon konuşmasında ABD Başkanı Joe Biden'a, "Ateşle oynayan yanar" demişti. Çin Dışişleri Sözcüsü Zao Liyan pazartesi günü, "Eğer Pelosi Tayvan'a giderse Halk Kurtuluş Ordusu oturup izlemeyecek" demişti.

Öte yandan Reuters'a konuşan kaynaklar, Çin savaş uçaklarının salı sabahı Tayvan Boğazı'nın sınırına paralel uçtuğunu, ancak ilerleyen saatlerde ayrıldıklarını bildirdi.

Pelosi’nin ziyareti resmi olarak açıklandıktan sonra Çin Hava Kuvvetleri’ne ait savaş uçakları Tayvan Boğazı’nın ortasındaki medyan çizgisine tam sınırda çok sayıda uçuş yapmaya başladı. Çin Deniz Kuvvetleri’ne ait savaş gemileri de medyan çizgisinin sınırında seyretmeye devam ediyor.

Pelosi'den ilk açıklama

Pelosi, Tayvan'a indikten sonra Twitter hesabından açıklamalarda bulundu:

"Bugün delegasyonumuzun Tayvan'a yaptığı ziyaret, ABD'nin Tayvan'ın parlak demokrasisine sarsılmaz bağlılığını gösteriyor.

Tayvan liderleriyle yaptığımız görüşmeler partnerimize ve bölgedeki ortak çıkarlarımıza bağlılığımızı tekrar gösteriyor; buna Indo-Pasik bölgesinin daha özgür ve açık olması da dahil.

Dünya otokrasi ve demokrasi arasında bir seçimle karşı karşıyayken ABD'nin Tayvan'ın 23 milyon insanıyla dayanışması bugün hiç olmadığı kadar önemli. 

Bizim ziyaretimiz, Tayvan'a gelen birkaç Kongre delegasyonundan biri; ve hiçbir şekilde ABD'nin uzun süredir devam eden politikasıyla çelişmiyor" 

Çin'den kınama

Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretini kınadı. 

Pekin'den Nancy Pelosi'nin başkent Taipei'ye inmesinden sonra yapılan ilk açıklamada ziyaretin Tayvan Boğazı'nda "barış ve istikrara ciddi zarar verdiği" ifade edildi. 

Çin Dışişleri Bakanlığı, "Pelosi'nin ziyareti, ABD-Çin ilişkilerinin siyasi temellerine zarar verdi" açıklamasında bulunurken ABD Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Tayvan'a resmi ziyaret gerçekleştirmesini kınadıklarını ifade etti. 

Tayvan: Çin savaş uçaklarının Boğazı geçtiği iddiaları yanlış

Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin medyasında yer alan, Çin'in SU-35 savaş uçaklarının adayla Çin'i ayıran Tayvan Boğazı'nı geçtiği iddialarının gerçeği yansıtmadığını ifade etti. 

Bakanlık, "Tayvan çevresindeki aktivitelere hakimiz, gerektiği taktirde düşman tehdidine reaksiyon göstererek kendi güçlerimizi göndeririz" açıklamasında bulundu.

ABD savaş gemisi Tayvan'ın güneyinde

Pelosi'nin adayı ziyaret edeceği tarihin Washington'da netleşmesinin ardından geçen hafta başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde hareket ederek Güney Çin Denizi'ne gelen Ronald Reagan savaş gemisinin Tayvan'ın güneydoğusunda seyrettiği bildirildi.

Pelosi'nin nisan ayındaki ziyareti iptal edilmişti

Financial Times'ın haberine göre Pelosi'nin aslında nisan ayında Tayvan'ı ziyaret etmesi bekleniyordu. Ancak Demokrat Temsilciler Meclisi lider ziyaretin planlandığı tarihlerde Koronavirüs'e yakalanınca dünyanın gözünü diktiği ziyaret ertelendi.

Çin'den Pelosi havadayken açıklamalar

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin uçağı Tayvan'a doğru yol alırken Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’den tepki geldi.

Reuters’ın aktardığı habere göre, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, “Tayvan meselesinde ‘ateşle oynayan’ ABD’li politikacılar iyi bir sonuca ulaşmayacak” dedi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying ise, Pelosi’nin beklenen Tayvan ziyareti konusunda ABD ile iletişim hâlinde olduklarını söyledi.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.