Bartın, Erzurum Dumlu Cezaevi’ndeki hak ihlali iddialarını sordu

Hakkâri Milletvekili Öznur Bartın, Erzurum Dumlu 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde mahpuslara yönelik kötü muamele ve sağlık hakkı ihlali iddialarını Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a sordu.

Hakkâri Milletvekili Öznur Bartın, Erzurum Dumlu 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde yaşandığı iddia edilen insan hakları ihlallerine ilişkin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a yazılı soru önergesi verdi. Önergede, mahpusların maruz kaldığı kötü muamele, tehdit, psikolojik baskı ve sağlık hakkı ihlallerine dair iddialar gündeme getirildi.

Ölüm tehditleri ve kötü muamele iddiaları

Önergenin detayları ile ilgili Yüksekova Haber muhabirine açıklama yapan Bartın, mahpus Mehmet Ali İliş’in 8 Ocak 2025’te ailesiyle yaptığı telefon görüşmesinde, gardiyanlar tarafından ölümle tehdit edildiğini ve “can güvenliğiniz yok, sizi buradan sağ çıkarmayacağız” gibi sözlerle baskı altında tutulduğunu aktardığını belirtti. Ayrıca, hasta mahpusların kelepçeli muayeneye zorlandığı ve bu uygulamaya karşı çıktıkları için darp edildiği iddialarına da yer verdi.

'Psikolojik baskı ve intihara sürükleme' iddiaları

Önergede, mahpus Ramazan Kaya’nın ailesiyle yaptığı telefon görüşmesinde, “Telefon görüşmesinin ardından başıma ne geleceğini bilmiyorum” dediği aktarıldı. Bartın, cezaevi müdürünün gardiyanların keyfi uygulamalarını desteklediği ve mahpusları intihara sürüklemeye çalıştığı iddialarını da gündeme taşıdı.

'Uluslararası standartlara aykırı uygulamalar'

Bartın, cezaevindeki uygulamaların Anayasa’nın 17. maddesi, Birleşmiş Milletler (BM) Nelson Mandela Kuralları ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 3. maddesine aykırı olduğunu vurguladı. Ayrıca, mahpusların su, yemek ve havalandırma gibi temel haklarının keyfi olarak engellendiğini ve sağlık hizmetlerine erişimlerinin kısıtlandığını belirtti.

Adalet Bakanı’na yöneltilen sorular

Bartın, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a yönelttiği sorularla, cezaevindeki iddiaların araştırılmasını ve mahpusların temel haklarının korunmasını talep etti. Önergede yer alan bazı sorular şöyle:

Erzurum Dumlu 2’Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi'nde son bir yıl içinde mahpuslar Mehmet Ali İliş ve Ramazan Kaya'nın aileleri tarafından yapılan telefon görüşmelerinde, gardiyanlar tarafından ölümle tehdit edilmeleri, kötü muamele ve psikolojik baskı iddialarına dair herhangi bir soruşturma açılmış mıdır? Bu iddialara yönelik olarak cezaevi yönetimi tarafından yapılan denetimler ve alınan önlemler hakkında bilgi verilecek midir?
Erzurum Dumlu 2’Nolu Cezaevi'nde son 12 ay içerisinde hasta mahpusların tedaviye erişim hakkı ile ilgili yaşanan engellemeler ve kötü muamele iddialarına dair yapılan başvuruların sayısı nedir? Bu başvurular doğrultusunda, hasta mahpusların tedaviye erişimini sağlamak adına alınan somut önlemler ve yapılan iyileştirmeler nelerdir?
2024 yılı itibarıyla Erzurum Dumlu 2’Nolu Cezaevi'nde kelepçeli muayene uygulaması sırasında hasta mahpuslara yönelik kötü muamele iddialarının sayısı nedir? Cezaevi yönetimi tarafından, hasta mahpusların sağlık haklarının korunması için herhangi bir politika değişikliği veya düzenleme yapılmış mıdır?
Erzurum Dumlu 2’Nolu Cezaevi'nde, mahpusların temel hakları (su, yemek, havalandırma vb.) konusunda yaşanan engellemeler ve keyfi uygulamalara dair Adalet Bakanlığı'na yapılan başvuru sayısı nedir? Bu başvurulara ilişkin yapılan incelemeler ve cezaevi yönetiminin aldığı önlemler nelerdir?
Cezaevlerinde gardiyanlar tarafından mahpuslara yönelik tehdit, şiddet ve psikolojik baskı ile ilgili olarak, son bir yıl içinde yapılan başvurular doğrultusunda Adalet Bakanlığı'na iletilen dosya sayısı nedir? Bu tür iddialara karşı cezaevinde uygulanan denetim mekanizmaları ve yapılan soruşturmaların sonuçları hakkında bir rapor düzenlenmiş midir?
Erzurum Dumlu 2’Nolu Cezaevi'nde son 22 yıl içinde intihar girişiminde bulunan mahpus sayısı kaçtır? Bu girişimlerin sebepleri ve önlenmesi amacıyla cezaevi yönetimi tarafından alınan önlemler ve psikolojik destek hizmetlerinin kapsamı nedir?
Cezaevlerinde mahpusların can güvenliğine yönelik tehditlere ilişkin Adalet Bakanlığı'na yapılan başvuruların sayısı nedir? Bu tür tehditlerin engellenmesi için cezaevi güvenlik önlemleri konusunda herhangi bir güncelleme veya iyileştirme yapılmış mıdır?
Cezaevlerindeki hasta mahpusların sağlık hizmetlerine erişim hakkını ihlal eden herhangi bir iddia üzerine Adalet Bakanlığı tarafından yapılan denetimler ve uygulamalar hakkında kamuoyuna ayrıntılı bilgi verilmiş midir veya verilecek midir? Ayrıca, bu alandaki uluslararası insan hakları standartlarının uygulanması konusunda Adalet Bakanlığı'nın aldığı somut tedbirler nelerdir?
Son 22 yıl içinde cezaevi personelinin mahpuslara yönelik işkence, kötü muamele veya insanlık dışı davranışlar sergilediğine dair ortaya çıkan iddialara ilişkin açılan soruşturma sayısı nedir? Bu soruşturmaların sonuçları ve cezaevlerinde bu tür uygulamaların önlenmesi için yapılan değişiklikler nelerdir?
Adalet Bakanlığı, Erzurum Dumlu 2’Nolu Cezaevi ve diğer cezaevlerinde mahpusların temel haklarını güvence altına almak, sağlık hizmetlerine erişimlerini sağlamak ve kötü muamele iddialarını önlemek adına hangi somut adımları atmayı planlamaktadır? Bu konuda yapılacak iyileştirmeler için belirlenmiş bir zaman çizelgesi mevcut mudur?