ABD, Taliban'la bazı mali işlemlere özel izin verdi

Washington, Amerikalı ve BM’den yetkililerin Taliban'la resmi işlemler yapmasına yaptırım muafiyeti getirdi. Bu adım, güvenlik için gelecek yıl İslamcı yönetime yapılması teklif edilen 6 milyon dolarlık Birleşmiş Milletler ödemelerinin önünü açtı.

Afganistan’daki BM tesislerini koruyan Taliban yönetimindeki İçişleri Bakanlığı personeline aylık maaş ve gıda yardımlarına sübvansiyon sağlamak için BM’nin bir plan hazırladığını ilk Reuters haber ajansı bildirmişti. ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklaması, bu haberden bir gün sonra geldi.

Ancak bazı uzmanlar, teklifin bu tür ödemelerin BM ve ABD’nin Taliban ve liderlerinin birçoğu üzerindeki yaptırımları ihlal edip etmeyeceği konusunda soru işaretleri uyandırdığına dikkat çekti. Washington, yıllardır terör örgütü listesinde tuttuğu Taliban’ın ABD’deki malvarlıklarının dondurmuş ve Amerikalıların örgütle iş yapmasını yasaklamıştı.

Maliye Bakanlığı, büyük bir insani krizin içerisine giderek daha çok sürüklenen Afganistan’a yardımların akışının kolaylaştırılması için özel başvuru gerektirmeyen üç adet genel ruhsat yayınladı. Ruhsatların ikisi, Amerikalı yetkililerin ve BM dahil belirli uluslararası teşkilatların, resmi olmaları koşuluyla Taliban ya da Hakkani ağıyla işlem yapmasına izin veriyor.

Üçüncü ruhsatsa, temel insani ihtiyaçlar, hukukun üstünlüğü ve eğitim gibi alanlarda belirli tür projeler yürüten hükümetlerden bağımsız sivil toplum kuruluşlarına, Taliban ve Hakkani ağı üzerindeki Amerikan yaptırımlarından muafiyet sağlıyor.

ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili, yeni izinlere rağmen, Taliban'ın topyekûn bir ekonomik çöküşü önlemek için hükümet olarak nasıl faaliyet göstermeleri gerektiği konusunda kararlar alması gerekeceğini söyledi. Yetkili gazetecilere yaptığı açıklamada, “Yapmaya çalışabileceğimiz şey, Afgan halkına kaynakları ulaştırarak insani krizi hafifletmek. Bu genel ruhsatlar da, tam da bunu yapmak için çalışmalar yürüten örgütlerin önünü açmamızı sağlıyor” dedi.

Afganistan’daki ekonomik kriz, Taliban'ın ağustos ayında iktidarı ele geçirmesinin ardından daha da derinleşti. Washington ve diğer bağışçı ülkeler, Batı destekli hükümetin çökmesi ve ABD askerlerinin de tamamen ülkeden çekilmesinin ardından, Afganistan’a mali yardımları kesti ve ülkenin 9 milyar doların üzerindeki mali varlıkları donduruldu.

BM, nüfusun yüzde 55’ini oluşturan 23 milyon civarında Afgan'ın yoğun şekilde açlık çektiği, 9 milyona yakın kişinin de kışın etkisini arttırdığı bu dönemde kıtlık riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısı yapıyor.

Maliye Bakanlığı, bankalara insani yardımlarla ilgili işlemleri yapabilecekleri yönünde güvence mektupları göndermiş olsa da, ABD yaptırımlarından duyulan çekinceler, gıda ve ilaç gibi temel malzemelerin bile Afganistan’a gönderilmesine engel oluşturuyor.

Krizin idaresinde bir başka girişim olarak da BM Güvenlik Konseyi, insani yardım faaliyetlerinde bulunan bağışçıları, yardım örgütlerini ve mali kuruluşları BM yaptırımlarından muaf tutan bir karar geçirdi.

ABD’nin BM Daimi Temsilciliği üst düzey danışmanlarından Jeffrey DeLaurentis, muafiyetin sadece insani yardımlar ve Afganistan’daki temel insani ihtiyaçları destekleyen diğer faaliyetlerle ilgili olduğunu” vurguladı ve kararın bir yıl sonra yeniden gözden geçirileceğini açıkladı.