Avrupa Uzay Kurumu: Mars'a gönderdiğimiz keşif robotu kayıp

ESA Schiaparelli'nin Mars'a dünkü inişi sırasında beklenenden farklı hareket ettiğini açıkladı.

Avrupa Uzay Kurumu'nun gezegenlerle ilgili çalışmalarından sorumlu Andrea Accomazzo, bugün kurumun Almanya'nın Darmstadt kentindeki kontrol merkezinden internet üzerinden bir basın toplantısı yaparak robota ne olduğunu bilemediklerini itiraf etti.

Keşif robotunu fırlatan uydudan gelen telemetrik veriler, robotun, paraşütünü çok erken açtığını gösteriyor.

Ayrıca robotun yüzeye iyice yaklaştığında kendisini yere oturtmaya yarayacak roketleri de beklenenden çok daha kısa süre çalıştırdığı anlaşılıyor.

ESA henüz robotun inerken parçalanıp parçalanmadığını kesin olarak belirleyemedi ama pek iyimser değil.

Uzmanlar verileri incelemeye ve küçük bir ihtimal de olsa gezegen yüzeyine oturduysa diye Schiaparelli'ye sinyaller yollamaya devam edecekler.

Atmosfere girene kadar her şey normaldi

Bunlara ek olarak Amerikalılar da Mart yörüngesindeki uydularından birini kullanarak, robotun inmesi beklenen alanı fotoğraflayacak. Ama robot çok küçük boyutlarda ve uydu fotoğraflarında görünmesi kolay değil.

Şu anda ESA'nın bütün yapabileceği, dün iniş sürecinde neler olduğunu, Schiaparelli'nin inişe 1 dakika kalana kadar, kendisini fırlatan TGO adlı uyduya gönderdiği verileri taramak suretiyle anlayabilmek.

Bu verilerden şu ana kadar anlaşılan robot atmosfere girene kadar herşeyin normal olduğu. Isı kalkanı işlevini yerine getirerek robotun hızını kesmiş ve hızı biraz daha azaltacak paraşüt de açılmış.

Fakat, paraşütün açılması aşamasının sonundan itibaren veriler beklenmedik davranışlara işaret ediyor.

Sadece paraşüt beklenen süreden önce atılmakla kalmamış fakat bunu izleyen iniş roketlerinin çalışması aşaması da sadece üç ya da dört saniye sürmüş. Oysa bu roketlerin 30 saniye kadar çalışması bekleniyordu.

İniş devam ederken Schiaparelli roketlerin durmasından itibaren 19 saniye daha radyo sinyalleri göndermeye devam etmiş.

ESA uzmanları bu aşamada ne olduğunu tam olarak açıklamaya yeterli veri bulunmadığını, bunun için robotun hız profilini de hesaba katmaları gerektiğini söylüyorlar.

İşte o zaman Schiaparelli'ye gerçekten ne olduğunu çok daha kesin bir şekilde söylemeleri mümkün olacak.

Ya kaybolduysa?

ESA'da Schiaparelli'nin kaderi konusunda karamsar bir hava var ama en azından TGO uydusunun Mars yüzeyine oturmuş olmasından çok memnunlar. Bu uydu ESA'nın Rusya Uzay Kurumu Roscosmos ile ortak projesi ExoMars 2016 açısından hayati önem taşıyor.

Yörüngeye oturan TGO bir yıl boyunca gezegenin yüzeyindeki metan, su buharı ve nitrojen dioksit gibi gazların hareketlerini izleyecek.

Çok küçük miktarlarda bulunmalarına rağmen, bu gazlar, özellikle de metanın Mars'ın özelliklerini anlamakta hayati ipuçları barındırdığı düşünülüyor.

Avrupa Uzay Kurumu 2021 yılında Mars'a 6 tekerlekli daha gelişkin gezici bir robot indirmeyi planlıyor.

Fakat Schiaparelli'nin kaybolduğu kesinleşirse, bu 2003 yılında da Beagle-2 robotunu kaybeden ESA açısından büyük bir hayal kırıklığı olacak.

Bunun da ötesinde ESA, kendisini fonlayan Avrupa hükümetlerine, yeni uzay çalışmalarına harcanacak paranın gerçekten boşa gitmediğini anlatmakta zorlanacak.